واکاوی عوامل بومی و محلیِ تاثیرگذار در تحولات قالی کرمان از اواخر دوره قاجار تا پایان دوره پهلوی اول (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در اواخر قرن نوزدهم تا اواسط قرن بیستم میلادی، تغییرات عمده ای در سازمان سنتی و شیوه های تولید و عرضه قالی کشور شکل گرفت که علل عمده ای ن تغییرات را می بایست در تجاری شدن قالی ایران و نفوذ عوامل خارجی جستجو نمود. این رویکرد تجاری به قالی، باعث ظهور ساختارهای متفاوت و جدیدی در قالی های تولیدی بعضی از مناطق شد. حوزه هایی مانند کرمان که ارتباط بی واسطه تری را با تجار و مشتریان خارجی در قالب شرکت های اروپایی و آمریکایی سرمایه گذار در زمینه تولید قالی داشتند، بیشترین تغییرات را در ویژگی های ظاهری قالی های خود شاهد بودند. اما به نظر می رسد تغییرات گسترده قالی کرمان در این مقطع زمانی را نمی توان تنها به حضور کمپانی های خارجی مرتبط دانست؛ مسئله اصلی در این پژوهش واکاوی تاریخی عوامل بومی و محلیِ تاثیرگذار در این تحولات در کنار عوامل خارجی می باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و اسنادی می باشد. بر پایه نتایج این تحقیق عواملی چون سایه سنگین شالبافی بر قالی کرمان، حضور طراحان خلاق و صاحب سبک، تاثیر ویژگی های تکنیکی قالیبافی منطقه روستایی راور و حمایت برخی حاکمان محلی، فعالیت گسترده تجار داخلی در حوزه تولید و صادرات قالی منطقه و در نهایت تاسیس شرکت فرش ایران در دوره پهلوی اول را در کنار حضور سرمایه گذاران خارجی در تولید قالی کرمان را می توان از جمله مهمترین عوامل تحولات گسترده قالی این منطقه بر شمرد.