تصحیح چند خطا در آثار چاپی سنایی غزنوی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بنابر شیوه مرسوم، تصحیح هر متنی بر اساس دست نوشته هایی از آن انجام می گیرد؛ اما گاه به دلایل گوناگون، از جمله ناآشنایی کاتبان با متون کهن، تحریف هایی به آن دست نوشته ها راه می یابد و بیت یا عبارتی را چنان از اصل خود دور می کند که نسخه ها در رفع ابهام آن مفید نمی افتند و مصحّح ناگزیر است که از منابع جنبی استفاده کند. آثار سنایی غزنوی از این نوع متون کهن اند و چه بسا به ابیاتی از او تحریف هایی راه یافته که گفته شاعررا مبهم و دریافت معنی آن را دشوار کرده است. در این مقاله، با بررسی اجمالی در بعضی فرهنگ های کهن، نشان داده شده که کلماتی مانند «پُشَک»، «غیو»، «زُش»، «آکَنِش»، «مَیَزد» و «بادبان» در شعر سنایی دستخوش تحریف و تبدیل شده اند و این خود سبب تفسیر نادرست شارحان از شعر او شده است.