جنین شناسی

شکی نیست که علم برای انسان برکت است؛زیرا ذهن سالم و بی‌تعصب را به خداوند نزدیکتر می‌کند.در قرآن کریم،ایات بسیاری در زمینه مسائل بهداشتی و پزشکی وجود دارد که تازه در قرن بیستم به اهمیت و حقیقت برخی از این ایه‌ها پی برده شده است و من وظیفه خود می‌دانم که این ایه‌ها را با استناد به کتاب‌های علمی شرح دهم.دکتر کیث ال مور می‌گوید:«در ابتدا ـ یعنی قبل از آنکه علم جنین شناسی به وجود اید ـ درستی صحت جملاتی که در قرن هفتم میلادی ثبت شده بود،مرا شگفت زده کرد.اگر چه از تاریخ با شکوه دانشمندان مسلمان قرن دهم میلادی مطلع بودم و می‌دانستم که آنها در پزشکی نقش مهمی داشتند، اما چیزی در مورد حقایق مذهبی و قرآن و سنت نمی‌دانستم».
من دانشمند نیستم بلکه فردی معمولی هستم که تمامی تلاشم را در جهت هر چه آسان‌تر کردن درک علمی‌ترین حقایق قرآن کریم به کار می‌برم.قرآن کریم،مرحله تشکیل سلول انسان تا رشد کامل او را بیان می‌کند.من برای روشن نمودن این حقیقت علمی کتاب خدا مراحل رشد انسان را شرح می‌دهم.برای رسیدن به این منظور،ابتدا به بیان پیشینه تاریخی مختصری در مورد رشد علم جنین شناسی می‌پردازم.
در سال 1859 میلادی دانشمندان متوجه شدند که «اسپرم»،و «ائوسیت» (یاخته در حال تکوین تخم) هر کدام یک سلول زنده هستند.در سال 1875میلادی «هرتویگ» مشاهده کرد،چگونه اسپرم،ائوسیت را باور می‌کند و اثبات کرد که هم اسپرم و هم ائوسیت در تشکیل تخم لقاح یافته مؤثرند.بنابراین،بشر تا قرن نوزدهم نه از تشکیل جنین در اثر ترکیب اسپرم و ائوسیت باخبر بود و نه از چگونگی رشد جنین در مراحل مختلف؛و تازه دانشمندان در قرن بیستم بود که در مورد این دو حقیقت علمی یقین پیدا کردند.اینها همه در حالی بود که قرآن و سنت پیامبر اکرم(ص)،بیش از 1400 سال،پیش،به بیان این حقایق علمی با گفتاری ساده و در عین حال بسیار علمی پرداخت.
دکتر موریس بوکای می‌گوید:«موقعیت در قرآن کاملاً متفاوت است.این کتاب مکانیزم‌های دقیقی را در ایه‌های مختلف ذکر و مراحل تعریف شده واضحی را در تولید مثل توصیف می‌کند،بدون آن که حتی یک جمله‌اش غلط باشد.همه چیز در قرآن با عبارت‌های ساده بیان شده که کاملاً برای انسان قابل درک و دقیقاً مطابق کشف‌هایی است که بعداً انجام شده است».
برای روشن شدن این موضوع، تشکیل جنین را چنانکه علم مطرح می‌کند،در مقایسه با آنچه که در قرآن و گفته‌های پیامبر اکرم(ص) مطرح شده است،مرحله به مرحله،توضیح می‌دهیم. پروفسور کیث مور می‌گوید:«رشد انسان با لقاح آغاز می‌شود؛یعنی هنگامی که اسپرمی با تخمکی می‌آمیزد و تک سلولی‌ای را به نام تخم لقاح یافته تشکیل می‌دهد».
قرآن کریم در سوره انسان(ایه‌های 2 ـ 1) می‌فرماید: هل اتی علی الانسان حین من الدهر لم یکن شیئاً مذکورا.انا خلقنا الانسان من نطفة امشاج نبتلیه فجعلناه سمیعاً بصیراً؛ایا زمانی طولانی بر انسان گذشت که چیز قابلد ذکری نبود؟ ما انسان را از نطفه مختلفی آفریدیم و او را می‌آزماییم(بدین جهت) او را شنوا و بینا قرار دادیم .
خداوند در قرآن کریم در سوره مؤمنون(ایات 14 ـ 12) به مراحل مختلف رشد چنین اشاره می‌کند:
و لقد خلقنا الانسان من سلالة من طین.ثم جعلناه نطفة فی قرار مکین.ثم خلقنا النّطفة علقة فخلقنا العلقة مضغة فخلقنا المضغة عظاماً فکسونا العظام لحماً ثمّ انشأناه خلقاً ءاخر فتبارک الله احسن الخالقین؛و ما انسان را از عصاره‌ای از گل آفریدیم، سپس او را نطفه‌ای در قرارگاه مطمئن (رحم) قرار دادیم.سپس نطفه را به صورت علقه(خون بسته)،و علقه را به صورت مضغه(چیزی شبیه گوشت جویده شده)، و مضغه را به صورت استخوان‌هایی درآوردیم و بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم،سپس آن را آفرینش تازه‌ای دادیم،پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است .
منظور از«قرارگاه مطمئن»ی که قرآن در مورد آن صحبت می‌کند، همان رحم مادر است که بسیار راحت همچون گهواره می‌باشد و مکان امنی را برای تشکیل و رشد جنین فراهم می‌نماید. «لگن خاصره استخوانی»،از دستگاه تناسلی زن و نیز، مثانه زن و مرد، ماهیچه راست،رگهای خونی و لنفاوی و غیره محافظت می‌کند. لگن خاصره استخوانی زن و مرد،با هم فرق دارد؛زیرا لگن خاصره زن باید آمادگی بزرگ شدن رحم و به دنیا آوردن بچه را داشته باشد و رحم را در مکانی امن و به دور از هر گونه خطر حفظ ‌کند.این عضو چهار مفصل دارد که موجب بزرگ شدن آن در هنگام بارداری و زایمان می‌شود.دانشمندان عصر حاضر می‌گویند که بخشی از نقش «پروژسترون» آسان کردن حرکت لگن خاصره است؛تا بتواند همراه با رشد جنین بزرگ شود.با نزدیک شدن زمان زایمان،«غده هیپوفیز»،هورمونی ترشح می‌کند که در اثر آن،لگن خاصره می‌تواند برای ایجاد راه امن عبور بچه بزرگ شود.دکتر موریس بوکای،در مورد کاشتن تخم در اندام‌های تناسلی زن در کتابش «انجیل، قرآن و علم» می‌گوید:«هنگامی که تخم در «شیپور رحمی» بارور می‌شود،پایین می‌اید،تا در رحم قرار گیرد.به این عمل، کاشتن تخم می‌گویند».
قرآن جایی را که تخم بارور شده در آن قرار می‌گیرد،رحم می‌نامد: و نقرّ فی الأرحام ما نشاء إلی اجل مسمّی؛و جنین‌هایی را که بخواهیم تا مدّت معینی در رحم (مادران) قرار می‌دهیم .(سوره حج، ایه 5)
پروفسور کیث مور در کتابش(انسان رو به رشد) می‌گوید:هنگامی که تخم لقاح یافته تک سلولی از شیپور رحمی می‌گذرد،تقسیم سلولی میتوزی که به «شکافتگی» معروف است،در آن انجام می‌شود.این مرحله رشد،با اولین تقسیم میتوزی تخم لقاح یافته آغاز و با تشکیل «بلاستوسیست» پایان می‌پذیرد. در پایان اولین هفته،بلاستوسیست،به طور سطحی، در لایه‌های فشرده لایه مخاطی داخل رحم کاشته می‌شود.
«مرحله بعدی،رشد «مضغه» است که شبیه گوشت یا ماده جویده شده است.سطح نامنظم آن بند بدن جانوران را نشان می‌دهد که شبیه جای دندان روی ماده جویده شده است».دکتر موریس بوکای در کتابش می‌نویسد:«گوشت جویده شده» ترجمه کلمه مضغه است.جنین در آغاز توده کوچکی است.در مرحله خاصی از رشد،با چشم غیر مسلح به شکل گوشت جویده شده دیده می‌شود.سپس،قرآن‌کریم، با دقت و با بیانی بسیار رسا،چگونگی خلق استخوان‌های جنین و پوشانده شدن آن به وسیله گوشت را توصیف می‌کند.
دکتر موریس بوکای در همان کتاب می‌گوید:«ساختمان استخوان در درون این توده در چیزی به نام «مغز میانی» رشد می‌کند.استخوان‌هایی که تشکیل شده‌اند،با ماهیچه پوشانده می‌شوند.در این مورد از کلمه «لحم» استفاده شده است».او در ادامه اعتراف می‌کند،آنچه در قرآن کریم ذکر شده،کاملاً با علم جدید سازگار است.و می‌گوید:توصیف قرآن در مورد مراحل خاص رشد جنین،کاملاً با علم روز تطابق دارد و در قرآن،حتی یک جمله که علم بتواند آن را رد کند،وجود ندارد.البته در مقابل این سخن باید گفت:این قرآن نیست که با علم روز تطابق دارد، بلکه این دانسته‌های بشری است که روز به روز،حقایق هستی که در قرآن بیان شده است،می‌رسد و ذره ذره،با آن تطابق می‌یابد،چنانچه خود دکتر بوکای در ادامه می‌افزاید:«بیش از هزاران سال قبل،زمانی که نظریه‌های موهوم غالب بود،انسان از دانش قرآن استفاده می‌کرد.در واقع،کلام قرآن با عبارت‌های ساده حقایق اساسی مهمی را بیان می‌کند که قرن‌ها طول می‌کشد تا انسان آنها را کشف کند».