تحلیل سبک شناختی قصیده انوری درباره حمله غزان به خراسان

چکیده

این گفتار به تحلیل سبک شناختی قصیده انوری درباره حمله ترکان غز به خراسان در سه محور زبانی، بلاغی و ایدئولوژیکی خواهد پرداخت. پرسشهای پژوهش پیش رو عبارت است از اینکه انوری در این قصیده سیاسی از چه رمزگانی بهره جسته است؛ شگردهای بلاغی انوری برای گزارش اوضاع خراسان و اقناع مخاطبش، قلج ارسلان، کدام است و ایدئولوژی مسلط بر متن این قصیده شکوایی و اعتراضی چیست. برای پاسخ دادن به پرسش های تحقیق، داده های زبانی، بلاغی و فکری از متن قصیده به صورت استقرایی استخراج و در چهارچوب سبک شناسی شعر در سه محور زبان، بلاغت و ایدئولوژی به روش توصیفی تحلیلی بررسی و نقد شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد انوری در لایه زبانی با تکرار و موازنه و انواع جناس موسیقی کلام خود را دو چندان کرده است و با استفاده از رمزگان دینی و حکومتی با مخاطب سخن گفته است. در محور بلاغی ضمن به کار بردن آرایه های بدیعی معنوی از شگرد امر مؤدبانه، پرسش بلاغی برای تنبیه و تذکر و اطناب بهره برده است و در محور ایدئولوژیکی شاعر با ارائه تصاویر آفاقی و ترسیم فضای مصیبت بار جامعه خراسان و نمایش ستم ترکان غز از طریق تمسک به اعتقادات و باورهای دینی سلجوقیان و رسوم درباری ایشان از مخاطب یاری خواسته است.