خط ذهنی زمان در ایما و اشارات غیرکلامی فارسی زبانان از منظر استعاره های مفهومی لیکاف و جانسون (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از استعاره های مفهومی معروف، استعاره " زمان به مثابه فضا " می باشد. زمان به عنوان یک مفهوم انتزاعی توسط مفهوم عینی چون فضا مفهوم سازی می شود. این مفهوم سازی زمان همچنین در ایما و اشارات حین کلام نیز نمود دارد. در این تحقیق سعی داریم دریابیم خط فرضی زمان در ایما و اشارات حین کلام دارای چه بُعد و جهتی است و تحت تأثیر کدام یک از منابع استعاری فضا می باشد. بدین منظور شش منبع استعاری اقتباس شده از فضا بر سه محور سهمی، جانبی، و عمودی در شش جهت فضایی بر روی دو واژه فردا و دیروز مورد آزمایش قرار گرفتند. شرکت کنندگان 137 دانشجو با بازه سنی 18 تا30 می باشند. بسامد وقوع و میانگین درصد ایما و اشارات نشان داد محور افقی-سهمی پشت سر به روبه رو برگرفته از منبع استعاری-فضایی جهت استعاره های زبانی با 55.75 درصد؛ و محور افقی-جانبی راست به چپ برگرفته از منبع استعاری-فضایی جهت نوشتاری زبان فارسی با 30.1 درصد به عنوان دو عامل تأثیرگذار در فعال سازی این ابعاد و جهات نقش داشتند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ما به واسطه تجارب بدنمند حسی-حرکتی که از زبان به عنوان یک فناوری قراردادی-فرهنگی به صورت نوشتاری و یا استعاره های زبانی داریم می تواند نقش مهمی در بازنمایی خط ذهنی زمان در ایما و اشارات ایفا کند.