پهنه بندی خطر سیلاب شهری در منطقه 9 شهرداری مشهد

چکیده

زمینه و هدف: شهر، دستاورد تمدن بشری، همواره با مخاطرات بسیاری روبه رو بوده و زندگی ساکنان را تحت تاثیر قرار داده است که گاه خودِ انسان و توسعه شهرها بر شدت مخاطرات افزوده است. سیلاب های شهری از مهم ترین مخاطراتی است که علل و عوامل انسانی و محیطی متعددی موجب بروز آن میشود. هدف از این تحقیق تهیه نقشه های خطر پذیری سیلاب در منطقه 9 شهرداری مشهد است تا بتوان براساس آن بخشی از مراحل پیش گیری و آمادگی یا ترکیب این دو را قبل از وقع بحران سیلاب در محیط های شهری اجرا نمود. روش: در این تحقیق شش عامل: فاصله از مسیل، ارتفاع، تراکم جمعیتی، شیب، جهت شیب و کاربری اراضی به عنوان عوامل موثر در نظر گرفته شده اند که براساس متدAHP در نرم افزار Expert choice وزن دهی شده و در محیط نرم افزار Arc GIS طبقه بندی و با استفاده از توابع مختلف مانند Euclidean Distance لایه های مورد نظر تهیه شده است. نقشه خطر پذیری نهایی با استفاده از ضرب لایه های نرمال سازی شده وزنی Reclassify در تابع Raster calculator بدست آمده است. یافته ها: طبق آن چه از نتایج تحقیق به دست آمد، شش عامل در نظر گفته شده فاصله از ارتفاع، مسیل، تراکم جمعیتی، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی موثر بر خطر سیلاب شهری هستند. هم چنین بر اساس محاسبات 74% از مساحت منطقه در محدوده با خطر کم و خیلی کم قرار دارد و 26 % نیز در پهنه خطر متوسط تا خیلی زیاد واقع شده است. نتیجه گیری: توزیع جغرافیایی خطر سیلاب بیشتر در جنوب و جنوب غرب منطقه9 است، که بافت فرسوده و حاشیه نشین این منطقه نیز در پهنه با خطر متوسط رو به بالا واقع شده است. مدیران شهری در حوزه های مربوطه باید با راه کارهای مدیریتی مناسب در بخش های با ضریب خطر بالای منطقه، در جهت پیش گیری و آمادگی مراحل پیش از بحران آمادگی لازم را داشته باشند.