تحلیل ساختار شهر بغداد در عصر عباسیان

چکیده

شهر بغداد به عنوان شهر جدید و پایتخت عباسیان توسط منصور دوانیقی، دومین خلیفه عباسی ساخته شد. بغداد به عنوان پایتخت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی ایفای نقش کرده و یکی از مهم ترین شهرهای برگرفته از آرمان های قدرت پادشاهان به عنوان الگوی شهرسازی است. لذا بررسی شهرسازی بغداد و تاثیر اندیشه های فکری آن دوران و تحلیل ساختار و عملکرد شهری آن اهمیت می یاید. علی رغم کمبود کارهای باستان شناسی، پژوهش های مکتوبی در زمینه تاریخ بغداد انجام شده است. هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختار و عملکرد بغداد متاثر از جهان بینی حاکم و تحلیل کالبدی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهر می باشد. لذا با استفاده از روش پژوهش توصیفی-تاریخی، ساختار شهر بغداد در ابعاد مختلف تحلیل می شود. نتیجه پژوهش نشان دهنده طراحی شهر مدور بغداد متاثر از جهان بینی حاکم بر ساختار کلان و جزئیات عملکردی و هم چنین تجلی مفهوم شهر-قدرت (مرکزیت عالم و امپراطوری جهان)، شهر-دولت (پایتخت حکومت)، شهر-بازار (گسترش راه های بازرگانی) و شهر-مردم (نهضت های فرهنگی و اهمیت اقشار اجتماعی) می باشد.