آشنایی با قوانین جزایی و شرح وظایف، حرفه پرستاری

مقدمه:

تأمین و ارتقاء سلامت انسانها، به عنوان آرمان اصلی حرفه پرستاری با استفاده از اصول نوین علمی، بهره بردن از روشهای انسانی و دینی، برقراری ارتباط صحیح با مددجو و مبتنی بر اصول علم اخلاق پزشکی قابل دسترسی است.بروز تخلفات و خطاهای درمانی و مراقبتی، زمینه بروز نارضایتی و شکایت بیماران را مطرح می‏کند و از این جهات آگاهی به مسایل حقوقی و جزایی کشور و آشنایی با شرح وظایف مدرن، از اصول کار حرفه‏ای پرستار می‏باشد.

بحث:

عوامل رفتاری، افزایش هزینه‏های درمانی، نیاز اقتصادی پرستاران، ذهنیت منفی و بدبینی بیماران، دخالت‏های غیر مجاز در امور پرستاری به عنوان علل خاص و افزایش سطح آگاهی مردم و آشنایی با منشور حقوق بیمار، اطلاع رسانی رسانه‏ها به عنوان علل عام در بالارفتن نرخ شکایات موثر می‏باشد.پرستاران به عنوان عضو اصلی تیم درمانی به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در قبال خطای منجر به آسیب و یا فوت بیمار مسئول شناخته می‏شوند.این موضوع با فعال شدن سازمان نظام پرستاری با اعتقاد بر جایگاه تخصصی علمی و استقلال حرفه پرستاری، ضرورت فراگیری موضوعات حقوقی را بیش از پیش روشن می‏نماید.آشنایی با شرح وظایف گروه‏های مختلف پرستاری بر اساس دستورالعمل وزارت متبوعه و رعایت آن می‏تواند به طور قطعی سبب عدم طرح شکایت و یا مبرا شدن ایشان از اتهام گردد.خطای پرستاری به دو شکل سهل‏انگاری و تخلف نتظامی مورد بحث قرار می‏گیرد.مواد 319، 60، 59و...از قانون مجازات اسلامی به طور صریح در ارتباط با موارد ضمانیت و یا مسئولیت جامعه پزشکی در قبال عملکرد سهل‏انگارانه، اظهارنظر نموده است.سهل‏انگاری بر اساس قوانین جزایی در چهار شکل بی‏احتیاطی، بی‏مبالاتی، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی تقسیم می‏شود.جهت اثبات و احراز قصور وجود چهار شرط اساسی تخطی، آسیب، نوع وظیفه و ارتباط مستقیم بین خطا و صدمه وارده ضروری است.

نتیجه‏گیری:

آشنایی جامعه پرستاری کشور با علم روز و اجرای دقیق آن، در کنار آشنایی با شرح وظایف تعریف شده در هر گروه بر اساس دستورالعمل وزارت و همچنین قوانین مطروحه در سیستم قضائی کشور می‏تواند ضمن ایجاد پشتوانه محکم برای حضور فعال و مؤثر در بالین بیماران، سبب ارابه عملکردی مبرا از قصور و خطا می‏گردد.

واژگان کلیدی:

قصور پرستاری، قانون، وظایف مدرن وصول مقاله:15/12/1383 پذیرش مقاله:21/4/1385 نویسنده مسئول:تبریز، خیابان ولیعصر، اداره کل پزشکی قانونی استان آذربایجان شرقی‏{L moc.oohay@naimezak-dammahom L}

مقدمه‏

هدف اصلی و غایی حرفه پرستاری تأمین بهبودی و سلامت بشریت است.تحقق این امر نه تنها از طریق علمی، بلکه از روش‏های اخلاقی صحیح و برقراری ارتباط با مددجو، قابل دسترسی می‏باشد.

موضوع نارضایتی، شکایت و دادخواهی بیماران از کادر درمانی به دلیل تخلفات و خطاهای تشخیصی، درمانی و مراقبتی از مسایل مهم و مورد بحث جامعه می‏باشد که در مراکز پزشکی و حقوقی مورد بحث قرار می‏گیرد.

افزایش حیطه اختیارات و مسئولیت پرستاران نسبت به گذشته ایجاب می‏نماید که پرستار دارای دانش و مهارت بالایی بوده و توانایی تصمیم‏گیری داشته باشد.د راین صورت پرستاران باید قانون را به عنوان عنصر کلیدی کار خود بشناسند تا در فرایند تصمیم‏گیری در موارد حقوقی حمایت و در صورت نیاز محافظت شوند.

آشنایی با قوانین و مقررات و ضوابط حاکم بر پرستاری از اولویت‏های برنامه‏های آموزشی پرستاری است و از این جهت، حرکت در چارچوب ضوابط و شرح وظایف پرستاری از اهم اموری است که باید آنان را مورد توجه قرار دهند.قرار گرفتن پرستار در خط مقدم‏ ارتباط با بیمار از جهت زمان و مکان و نوع خدمات ارایه شده، ضرورت قرار گرفتن گروه پرستاری را به عنوان الگوی ارایه اصول اخلاقی نشان می‏دهد که این موضوع، در اعتلاء و بهبود سلامتی(به ویژه از نظر روانی)، پیشگیری از بیماریها و تسکین درد مددجویان، نقش اولیه و اصلی را ایفا خواهد نمود.از این جهت آشنایی با محتویات قوانین و دستورالعمل‏های پرستاری و تغییرات آن، می‏تواند به عنوان راهنما جهت هدایت در برقراری مناسبات حین انجام وظیفه، مد نظر قرار گیرد و مسئولیت‏های محوله منطبق و سازگار با اخلاق حرفه‏ای و با کیفیت مطلوب ارایه گردد 1P}.زمانی که پرستاران مطابق با علوم روز پرستاری، خدمات خود را به بیماران ارایه می‏نمایند بایستی نسبت به ثبت آن و واکنشهایی که بیمار نسبت به درمان و خدمات فوق ارایه می‏دهد، بدون نگرانی اقدام نمایند تا بدینوسیله بتوانند با دانش پرستاری، به پزشک درمسیر تشخیص و درمان بیماری کمک نمایند 2P}.

پرستاران و کادر درمانی در هر مقام و موقعیتی در قبال بیمار بطور مستقیم و غیر مستقیم مسئول خطاهای خود می‏باشند.بنابراین اگر غلفت، عدم مهارت و سهل انگاری آنان در مسیر درمان و مراقبت و یا عدم رعایت نظامات دولتی و موازین پزشکی، باعث خسارت و ضرر بیماران گردد باید به جبران آن بپردازند و از این رهگذر نیز امکان دارد علاوه بر پرداخت جریمه نقدی و یا خسارت مادی محکومیت جزائی نیز پیدا کنند.در نقطه مقابل، چنانچه پرستار، پیراپزشک و ...اقدامات درمانی و یا وظایف محوله را مطابق موازین پزشکی و بر اساس دستورالعملها و بخشنامه‏های وزارت تابعه خود و مطابقه با استانداردهای حرفه‏ای کشور انجام داده و یا احساس مسئولیت، حسن نیت و بر اساس اصول اخلاقی عمل نماید، موقعیتی برای طرح شکایت از طرف بیمار باقی نمی‏ماند و در صورت طرح موضوع شکایت نیز بدون نتیجه خواهد ماند 3P}.

روش بررسی‏

امروزه علیرغم تلاش پزشکان، پرستاران و سایر کارکنان بخش بهداشت و درمان و با وجود امکانات وسیع، میزان نارضایتی و شکایت بیماران رو به افزایش گذاشته است.علل گوناگون در ارتباط با بروز این پدیده در دو گروه علل خاص و عام قابل بررسی می‏باشند.

علل خاص‏

1-عوامل رفتاری به عنوان مهمترین عامل، همواره مورد بحث می‏باشد.علم اخلاق پزشکی یا{L cihtE lacideM L}به عنوان یکی از زیربنایی‏ترین موضوعات آموزش حرفه پرستاری، فارغ التحصیل این رشته را موظف به رعایت اصولی می‏نماید که در کنار آن مددجو با اطمینان و اعتماد و برخورد مناسی از سوی پرستار خود، اقدامات مراقبتی و پرستاری را دریافت می‏کند و در این راستا هر گونه خلل در نحوه رفتارهای بین فردی، می‏تواند علمی‏ترین و مبهترین مراقبت پرستاری را تحت الشعاع خود قرار دهد 4P}.

2-افزایش هزینه درمان بخصوص در بیمارستان‏های خصوصی باعث ایجاد توقع در ارایه سرویس پرستاری بیش از حد استانداردهای تعریف شده و درخواست خدمات کامل و ایده آل از سوی بیمار و همراهان وی می‏گردد که این موضوع زمینه بروز شکایت را فراهم می‏نماید.

3-نیاز اقتصادی و عدم تأمین مالی پرستاران با حضور در چند شیفت متوالی، با ایجاد خستگی جسمی و روحی، سبب واکنشهای غیر متعارف و ناهنجار در پاسخ به خواسته‏های منطقی و مشروع بیماران می‏گردد که خود زمینه‏ساز بروز شکایت خواهد بود.

4-ذهنیت منفی و بدبینی بیماران به ارایه خدمات ضعیف در بیمارستانهای دولتی و عدم رعایت استانداردهای پزشکی، منجر به ترک بدون رضایت از بیمارستان می‏گردد و بیماران در این صورت از چگونگی ارایه خدمات مطلوب در طی مدت بستری خود آگاهی نداشته و در این شرایط همواره با نگرش انتقادی به مجموعه نگریسته می‏شود.

5-موقعیت نسبتا ایده‏آل اقتصادی و اجتماعی کادر پزشکی، منجر به سوء استفاده بیماران سودجو و تهدید ایشان به آبروریزی می‏گردد.این گروه از بیماران یا همراهان وی از کم بودن اطلاعات قانونی پرسنل مطلع بوده و لذا از این مسیر اقدام به تهدید می‏نمایند که بدیهی است می‏توان با آگاهی و آموزش کادر پرستاری سبب ثبات و تقویت عملکرد صحیح و مقاومت در مقابل مشکلات ایجاد شده گردید.

6-دخالت‏های غیر مجاز در امور درمانی و پرستاری یکی از اقدامات رایج در سطح کشور می‏باشد به نحوی که برخی از پرستاران با انجام اقدامات پزشکی درمانی و حتی جراحی‏های سرپایی، خارج از حیطه وظایف با ایجاد عارضه در بیمار منجر به طرح شکایت و محکومیت صد در صد در مقابل اقدام انجام گرفته می‏گردد و از سوی دیگر رده‏های پایین کادر پرستاری که متاسفانه در برخی از موارد یا درخواست و آگاهی مستقیم خدمات پرستاری بیمارستان‏ها می‏باشد، با آسیب به بیمار، درگیر پرونده‏های قصور پرستاری در محاکم قضایی می‏گردند.

7-اشتغال پرستاران در اطاق عمل به عنوان عضوی از تیم جراحی و یا بیهوشی منجر به درگیر شدن ایشان در پرونده‏های شکایت از اقدامات انجام شده در اتاق عمل می‏گردد.راهنمایی بیماران توسط دیگر همکاران پرستار، جهت طرح شکایت، ...از علل خاص دیگر در ایجاد و طرح پرونده‏های قصور پزشکی در مراجع قضایی و انتظامی می‏باشند. 5P}.

علل عام‏

1-افزایش سطح آگاهی مردم و آشنایی با منشور حقوق بیمار و از سوی دیگر اطلاع رسانی در موارد تخلفات و بی‏مبالاتی‏های پزشکی و اعلام آن توسط رسانه‏ها و جراید، منجر به دقت بیشتر مردم در نوع خدمات بیمارستانی گردیده است.و بدیهی خواهد بود که عدم رعایت استانداردهای مراقبتی و درمانی منجر به طرح شکایت خواهد گردید.

2-پایین آمدن در آمد نسبی مردم و مشکلات اقتصادی جامعه، زمینه‏های رویکرد به کسب درآمد از طریق مذکوررا ایجاد می‏نماید.

3-نقش رسانه‏های عمومی بویژه جراید در طرح موضوع، دامن زدن به آن و بزرگنمایی بیش از حد می‏تواند در ایجاد بدبینی و فراهم کردن شکایتهای بی‏مورد مؤثر باشد. اگر چه تا سالیان اخیر، با وجد پیشرفتهای روز افزون علم پرستاری و همگانی آن با دانش نوین، اصل بر مسئولیت پزشک بوده و خطای حرفه‏ای پرستاری در مسیر درمان، به عنوان پدیده مستقل نگریسته نمی‏شده است، ولی با اعتقاد و باور جامعه پرستاری بر جایگاه والای علمی و موقعیت مستقل خود در روند درمان، با افتتاح سازمان نظام پرستاری سر فصل جدیدی در این امر گشوده شده و بر این اساس، پرستاران باید قانون را به عنونان اصل و ابزار جدی کار خود تلقی نموده تا قادر باشند در برخورد با مشکلات حرفه‏ای، قانونی یا اخلاقی با اطمینان بیشتری به حل آن اقدام نمایند.در این میان جایگاه سازمان نظام پرستاری در آشناسازی جامعه خود با وظایف و تکالیف قانونی، شرح مسئولیتهای مراقبتی و بیان جایگاه ویژه ایشان، نقش بسزایی ایفا خواهد نمود.

بحث‏

اشاره به برخی از وظایف محوله بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که عدم رعایت آن می‏تواند به نوعی منجر به طرح شکایت از قصور پرستاری در پرونده‏های قضایی گردد اهمیت آشنایی و رعایت مسئولیت‏های فوق را بیش از پیش روشن می‏نماید.

مدیر پرستاری‏

الف)برنامه‏ریزی برای بهبود فعالیت‏های ارایه خدمات مددجویی: عدم برنامه ریزی و حضور نیروهای سرگردان در بخشهای مختلف، حتی در صورت کافی بودن تعداد، می‏تواند باعث از دست رفتن بیمار به علت عدم تدوین برنامه مناسب مراقبتی گردد.

ب)بکارگیری نیروهای انسانی بر اساس توانایی افراد:استفاده از نیروی کارشناس ولی بدون تجربه به عنوان مسئول در یک بخش حیاتی و فعال مانند{L U.C.I L}و عدم سنجش قابلیت وی در اداره این بخش، منجر به آسیب بیماران خواهد گردید.

ج)تأمین نیازهای آموزشی و آشنایی با شرح وظایف پرسنل: اذعان پرستاران یک بیمارستان مبنی بر عدم آشنایی با شرح دقیق وظایف در توجیه عارضه حادث شده برای یک بیمار می‏تواند مدیر پرستاری را به عنوان مسئول در یک حادثه به مراجع قضایی بکشاند.

سوپروایزر

الف)کنترل حضور و غیاب:عدم نظارت بر ورود و خروج پرسنل و ارایه مرخصی به کارکنان واحدهای حیاتی مانند اورژانس می‏تواند در یک بحران غیر مترقبه، کمبود پرسنلی و عدم پوشش مناسب خدمات به بیماران را روشن نماید.بدیهی است در این صورت مسئول مربوطه در این زمینه مرتکب قصور شده است.

ب)کنترل نحوه مراقبتهای پرستاری از بیماران(به ویژه بیماران بدحال):متأسفانه نقشی است که برخی از پرستاران سوپروایزر برای خود قائل نبوده و بی‏توجه از کنار آن عبور می‏نمایند.

ج)جلسان پرستاری برای رفع مشکلات:عدم ارایه مشکلات به مسمئول مربوطه و عدم اقدام در جهت رفع آن می‏تواند در صورتی که کمبود فوق منجر به آسیب بیمار گردد، سوپروایزر وقت را درگیر نماید.

د)نظارت بر چگونگی مصرف و نگهداری تجهیزات و داروها:یکی از اصلی‏ترین وظایفی است که معمولا در برخی از پرونده‏های قصور پرستاری می‏توان دید.بدیهی است نظارت بر عملکرد صحیح تجهیزات بخش‏ها اعم از الکتروکاردیوگرافی، ساکشن، لوله‏های اکسیژن، مانیتورها، فشارسنج، و...و همچنین وجود داروهای اورژانس، می‏تواند در صورت بروز موارد بحرانی، اطمینان کامل برای حمایت قانونی از پرستاران بخش و سوپروایزر وقت ایجاد نماید.

سر پرستار

الف)برنامه‏ریز برای استانداردهای مراقبتی ب)تعیین وظایف کارکنان تحت نظارت:عدم تدوین برنامه منظم برای پرستاران شیفت شب یک بخش پرکار، می‏تواند باعث جابجا شدن افراد مراقب، عدم دقت در پیگیری وضعیت یک بیمار بدحال و از دست رفتن وی گردد.

ج)کنترل عملکرد تجهیزات مورد استفاده در بخش:کنترل دقیق تجهیزات و اعلام سلامت با عیب آن به سوپروایزر وقت از وظایف مهم و اولیه سرپرستار می‏باشد.

د)همراهی با پزشکی در زمان ویزیت:که متأسفانه واگذاری این وظیفه به افراد غیر مسئول و عدم درک تأکید و جدیت دستور پزشکی توسط وی، سر پرستار بخش را درگیر خواهد نمود.

ذ)مراقبت پرستاری در شرایط اورژانس:حضور سرپرستار در بالین بیماران بدحال همگام با پرستار مربوطه ضروری است.

پرستار

الف)جلب اعتماد و اطمینان مددجو:عدم برقراری ارتباط مناسب‏ با بیمار، می‏تواند سبب شود حتی در صورت ارایه مناسب‏ترین خدمات، رضایت وی فراهم نشود که خود زمینه‏ساز بروز شکایت خواهد بودو در نقطه مقابل، در صورت جلب اطمینان مددجو و رعایت اصول انسانی و اخلاقی، حتی در صورت خطا و سهل‏انگاری از سوی پرستار، می‏تواند با چشم‏پوشی و بخشش بیمار و عدم طرح شکایت توأم گردد.

ب)کسب اطلاع از وضعیت سلامت مددجو و ثبت در پرونده بیمار:بر اساس استانداردهای جهانی در یک تریاژ در شرایط بحرانی 60%عملکرد پرسنل به ثبت خدمات ارایه شده و 40% آن به ارایه عملی خدمات محدود می‏شود که این میزان در شرایط عادی 50% می‏باشد.این مهم در سیستم درمانی و پرستاری کشور ما، مورد توجه جدی قرار نگرفته است و این در حالیست که مستندسازی و ثبت دقیق شرایط بیمار و خدمات ارایه شده، اولین نتیجه مثبت را برای پرستار مسئول در شرایط حقوقی در پی خواهد داشت؛بگونه‏ای که تنها حامی وی در مقابل مراجع قضایی و راهنمای قاضی و اعضای کمیسیون، مندرجات پرونده بالینی می‏باشد که توسط پرستار ثبت گردیده است 6P}.

ج)همکاری در انجام آزمایشات کلینیکی و پاراکلینیکی د)اقدامات پرستاری در فوریتها تا حضور پزشک:ارایه خدمات احیاء، ماساژ قلبی، بازکردن راه هوایی با{L yaw riA L}، تا قبل از رسیدن پزشک از وظایف پرستاری است و بدیهی است در صورت عدم حضور پزشک و در صورت رو به اتمام بودن زمان طلایی، اقدامات تهاجمی شامل تزریق دارو و تعبیه لوله تراشه بایستی انجام شود.

ه)اقدامات مراقبتی بر اساس استانداردهای حرفه پرستاری و)نظارت بر اقدامات همکاران دیگر:بروز خطای فاحش توسط یک پرستار در واحد اورژانس و سلب مسئولیت توسط دیگر نیروهای موجود بر این اساس هیچوقت پذیرفته نبوده و در این شرایط تذکر و راهنمایی همکاران برای جلوگیری از بروز خطا ضروری است. ز)کنترل و مراقبت از جسد ح)انجام اقدامات ضروری برای پیشگیری از عفونت‏ها.

خطای پرستاری 1P}

به معنی کوتاهی از انجام استانداردهای مراقبتی و پرستاری می‏باشد.مبنای این استانداردها، وظایف و مسئولیت‏های مصوب وزارت بهداشت و درمان است که معمولا در مسیر بررسی و رسیدگی به پرونده‏ها، میانگین اقداماتی که یک پرستار در وظایف محوله باید به کار بندد در نظر گرفته می‏شود و چنانچه اعمال انجام گرفته از حد متوسط فوق کمتر و یا خارج از حد وظایف باشد، قصور تلقی می‏گردد. بر این اساس قصور پرستاری در دو شکل مورد بحث قرار می‏گیرد: 1-سهل انگاری پرستاری 2P}:که بحث اصلی قصور پرستاری در این بخش بوده است و معمولا در محاکم قضایی و پس از انجام کارشناسی در سازمان پزشکی قانونی و یا سازمان نظام پرستاری، منجر به صدور رأی می‏گردد.مطابق ماده 336 قانون مجازات اسلامی قصور در چهار شکل امکان بروز می‏یابد. 7P}.

الف)بی‏مبالاتی 3P}:یعنی ترک فعلی که از نظر فنی و علمی انتظار انجام آن می‏رود.مثل تزریق آمپول با سوزن سایز غیر استاندارد که منجر به نفوذ زیر پوستی دارو و التهاب محل و در نتیجه نکروز و نیاز به جراحی مکرر پیدا نموده است و یا تزریق واکسن در یک کودک بدون رعایت اقدامات حفاظتی منجر به شکستن سر سوزن با تحرک کودک شده و در نتیجه عمل جراحی برای خروج آن انجام شده است.

ب)بی‏احتیاطی 4P}:انجام فعلی که از نظر علمی انتظار انجام آن نمی‏رود.مثل تزریق وریدی دارویی که کنتراندیکاسیون وریدی داشته و با ایجاد تشنج منجر به مرگ شده است و یا ارایه داروی اشتباه در سرنگ به پزشک بیهوشی، به دلیل عدم دقت در خواندن برچشب دروی شیشه اصلی دارو.

ج)عدم مهارت 5P}:حالتی که مرتکب، تجربه و مهارت علمی و عملی کافی در انجام آن ندارد.مثل تزریق سرم زیر پوست، که منجر به نکروز و در نهایت پیوند پوستی شده است و یا تزریق دارو به صورت وریدی با سرعت زیاد علیرغم توصیه پزشک مبنی بر تزریق آهسته که منجر به ایست قلبی گردیده است.

د)عدم رعایت نظامات دولتی:عدم رعایت و اجرای کلیه قوانین، بخشنامه‏ها و دستورالعملهای مقامات ذیربط مانند مسئولین وزارت بهداشت و درمان، رئیس دانشگاه، رئیس خدمات پرستاری دانشگاه، مدیر گروه، رئیس بخش، مترون بیمارستان و...بدیهی است که کلیه دستورات بایستی صریح و کتبی باشند، مانند عدم اطلاع رسانی مناسب به پزشک اورژانس توسط پرستار بخش در ارتباط با وضعیت بحرانی بیمار و یا اجرای غیر مجاز وظایف پزشکی توسط پرستار بخش 8P}.

2-تخلف انتظامی پرستاری 6P}:از نظر قانونی، این تخلفات جرم محسوب نشده و مجازاتی در قانون برای آن مشخص گردیده است ولی صاحبان حرفه پرستاری، بر اساس تعهدی که در سازمان نظام پرستاری به آن داشته‏اند ملزم به رعایت آن جهت حفظ شئونات حرفه‏ای می‏باشند.رسیدگی به این تخلفات در هیأتهای بدوی و تجدید نظر استانی صورت گرفته و مجازات‏های خاص خود مانند توبیخ شفاهی یا کتبی، محرومیت از انجام خدمات به صورت کوتاه مدت یا طولانی را خواهند داشت.

نتیجه‏گیری‏

جهت احراز و اثبات قصور پرستاری تحقق چهار شرط اصلی ضروری است. (1)-{L ecitcarplaM gnisruN L}P}

(2)-{L ecnegilgeN gnisruN L}P}

(3)-{L noissim fo tca L}P}

(4)-{L ecneirepxe toN L}P}

(5)-{L tcudnuocsiM lanoisseforP gnisruN L}P}

1-وظیفه 7P}:به محض قبول پرستاری از بیمار به هر صورت، کشیک در بخش، خصوصی و در منزل، رایگان و یا در مقابل دریافت وجه، این وظیفه برقرار می‏گردد که این مسئولیت می‏تواند کامل یا نسبی باشد.بدیهی است اثبات این بخش، نیاز به بررسی دقیق گزارشات پرستاری پرونده‏ها، گزارش دفتر خدمات پرستاری و برنامه شیفت موظف خواهد داشت.با توجه به بروز اکثر خطاهای پرستاری در حد فاصل تعویض شیفتهای بیمارستانی بر اساس آمار موجود، تعیین فرد موظف در قبال بیمار و بررسی عملکرد وی، معمولا با مشکل صورت می‏گیرد.

2-تخطی 8P}:کوتاهی یا سهل انگاری در انجام وظیفه می‏باشد. همانگونه که توضیح داده شد این خطا در چهار شکل بی‏مبالاتی، بی‏احتیاطی، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی بروز می‏نماید که در آراء حقوقی نیز بر همین اساس ارزیابی می‏گردد.مشخص نمودن حدود وظایف افراد و تعریف استانداردهای آن در علم پرستاری، تعیین و تفکیک عوارض اقدامات پرستاری از خطا و قصور بایستی با دقت کافی در احراز و اثبات تخطی صورت گیرد.

3-آسیب 9P}جسمی یا روانی:در صورت بروز صدمه جسمی یا روحی به بیمار و توانایی در مشخص نمودن حدود دقیق این آسیب، عمل انجام شده در ایجاد آن را می‏توان قصور تلقی نمود.بدیهی است مواردی همچون سردرد گذرا، سرگیجه، ضعف جسمانی و.. واژه‏های هستند که تا پاتولوژی دقیق ایجاد کننده آن مشخص نشود در حد یک شکایت تلقی گردیده و نمی‏توان در اثبات قصور از آن استفاده نمود.

(5)-عباسی م.حقوق پزشکی.جلد سوم، 1377، صص 225-215.P}

(6)-عباسی مهری، گزارش کتبی و شفایی در پرستاری.1379، صص 85-74.P}

(7)-رسائی نیان.مجموعه قوانین مجازات اسلامی.1382، صص 40-32.P}

(8)-عباسی م.حقوق پزشکی، جلد دوم، 1377، صص 89-71.P}

4-ارتباط بین خطا و آسیب:اثبات ارتباط بین خطای انجام شده با آسیب مورد ادعای بیمار در برخی موارد به راحتی صورت نمی‏گیرد و بررسی کارشناسانه و علمی آن ضروری است مثلا تزریق غیر استریل در ناحیه سرین و بروز دیسک کمر یک سال بعد از تزریق، نمی‏تواند از نظر علمی عارضه پذیرفه شده‏ای تلقی گردد.

ذکر مواردی از شایع‏ترین پرونده‏های قصور پرستاری در سازمان پزشکی قانونی در روشن شدن بیشتر توضیحات فوق و آگاهی همکاران پرستار در ارایه دقیق خدمات مفید خواهد بود.

الف)تجویز یا تزریق دارو بدون کسب نظر پزشک ب)تزریق دارو در شریان و یا محلی که باعث آسیب اعصاب محیطی گردد.

ج)تعبیه کاتتر وریدی به مدت طولانی د)تهدید و یا بدرفتاری با بیمار بخصوص کودکان چ)همکاری در سقط جنین به صورت غیر مجاز م)پایان دادن به زندگی بیمار(اتانازی) و)دستکاری در پرونده بیمار و افشای اسرار آنها ز)خودداری از کمک به مددجویان اورژانس جامعه پرستاری کشور، با برخورداری از همکارانی مؤمن و دلسوز و با هدف قرار دادن خدمت صادقانه به بیماران و مددجویان که رضایت خداوند متعال را بدنبال خواهد داشت و با استعانت از ذات حق، مطابق موازین فنی و علمی و استاندارد روز دنیا و مطابق ضوابط و قوانین کشوری، می‏توانند عملکردی مبرا از قصور و خطا را به جامعه ارایه نمایند.

{L L}

#$#(2)-قضایی ص.پزشکی قانونی.1373، صص 25-1.P}

(3)-قشلاقی ف.راههای پیشگیری از قصور پزشکی.1380:صص 143-137P}

.

(7){L ytuD L}P}

(8){L noitacilireD L}P}

(9){L egamaD L}P}

(10){L ycnednepeD L}P}