خاطره ها و تجربه ها: قمه زنی ممنوع

در یکی از شهرها با وجود توصیه‏های مبلغین بزرگوار مبنی بر پرهیز از قمه زنی، مردم به خاطر اعتقادات خود دست برنمی‏داشتند. به ما گفتند به آنجا برویم و آنها را از این کار باز داریم. ایام ماه محرم بود و چون اعلام کرده بودند فلانی می‏آید و مردم ما را در تلویزیون دیده بودند، در مسجد جمع شدند. وقتی وارد شدم گفتند: آقای قرائتی آمده‏ای برای قمه زنی بگویی. گفتم: شغل من چیست؟ گفتند: تو معلم قرآن هستی. گفتم: به عنوان معلم قرآن قبولم دارید؟ گفتند: بله قبولت داریم ولی حرف قمه نزنی، فقط قرآن بگو. من روی تخته نوشتم: «بِسْمِ اللّه‏ الرَّحْمنِ الرَّحیم ـ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوُا لا تَقُولُوا راعِنا وَقُولوُا انْظُرْنا»(1)؛ «ای کسانی که ایمان آورده‏اید! «راعِنا» نگویید، بلکه بگویید: «اُنْظُرْنا».»
______________________________
1 ـ بقره / 104. 
________________________________________
و بعد توضیح دادم که: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوُا»یعنی: ای مؤمنین. «لا تَقُولُوا راعِنا وَقُولوُا انْظُرْنا» یعنی: راعنا نگویید بلکه انظرنا بگویید. راعنا نگویید یعنی چه؟ این قصه‏ای دارد و قصه‏اش این است که: پیغمبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در حال سخنرانی بود، یک نفر از پای سخنرانی گفت: راعِنا، یعنی مراعات ما را هم بکن. یعنی آرامتر صحبت کن یا به این طرف و آن طرف نگاه کن.
این کلمه راعِنا مثل کوکو است که هم می‏شود آن را با سیب زمینی درست کرد و هم با سبزی، «راعِنا» را هم می‏شود از ریشه «رَعَیَ» گرفت و هم از ریشه «رَعَنَ». اگر از «رَعَیَ» گرفته شود به معنای «مراعات ما را بکن» است، ولی اگر از ریشه «رَعَنَ» گرفته شود، رعونت به معنای خر کردن است و «راعِنا» یعنی «خرمان کن.»
وقتی که مسلمانان می‏گفتند «راعنا» هدفشان مقدس بود و معنای «مراعاتمان کن» را اراده می‏کردند، ولی یهودیها از این کلمه استفاده کرده و گفتند: مسلمانها به پیغمبرشان می‏گویند خرمان کن. در اینجا آیه نازل شد که: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوُا لا تَقُولُوا راعِنا وَقُولوُا انْظُرْنا»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‏اید، «راعنا» نگویید بلکه «انظرنا» بگویید.» یعنی کلمه‏ای را که دشمن از آن سوء استفاده می‏کند به کار نبرید.
بعد از اینکه این آیه را تفسیر کردم، گفتم: شما که قمه می‏زنید هدفتان مقدس است و به عشق امام حسین علیه‏السلام این کار را می‏کنید، ولی تلویزیون کشورهای اروپایی این کار شما را دوازده مرتبه نشان داده و گفته است که شیعه‏ها دچار مرض خودآزاری هستند. دشمن از این کار شما چنین سوء استفاده می‏کند. این کار امروز شما مثل همان «راعنا» گفتن مسلمانان صدر اسلام است که دشمن از آن سوء استفاده می‏کرد و قرآن کریم با آیه مورد بحث به مسلمانان آن روز و امروز هشدار می‏دهد که از هر کاری که دشمن از آن سوء استفاده می‏کند پرهیز کنید. پس چون امروز دشمنان از قمه‏زنی شما سوء استفاده می‏کنند، شما دیگر قمه نزنید. گفتند: حالا فهمیدیم و دیگر قمه نمی‏زنیم.
پس از این جلسه به تهران رفتیم و آن سال در آن شهر جز چند نفر کسی قمه نزد.
خاطره‏ای از آیت الله العظمی آخوند ملاعلی معصومی همدانی رحمه‏الله
حجت الاسلام و المسلمین احمد رحمانی همدانی که از منبریهای معروف تهران می‏باشند تعریف کردند که:
مرحوم آیت الله العظمی آخوند ملا علی معصومی همدانی در ایام فاطمیه مخصوصا در فاطمیه دوم در مدرسه علمیه همدان مجلس داشتند و سه روز هم ادامه پیدا می‏کرد. در آن مجلس از وُعّاظ محترم خارج از مدرسه که هم منبر می‏رفتند و هم مشغول تحصیل بودند استفاده می‏شد. روز آخر، مرحوم حاج شیخ محمود مفتح منبر رفتند و چند فرازی از خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام را خواندند. بعد از ایشان این حقیر (احمد رحمانی همدانی) یک قسمت از مقدمه خطبه را ـ که کیفیت آمدن حضرت زهرا علیهاالسلام با زنان خویشاوند به مسجد و دستور حضرت به کشیدن پرده بین خود و جمعیت و نشستن آن سیده عالمیان پشت پرده و گریه کردنش و گریه کردن مردم را بیان کرده است ـ با صدای بلند خواندم. بدون اینکه خطبه را ترجمه کنم، صدای ضجّه و گریه در مجلس بلند شد.
آن روز آیت الله آخوند و علماء عظام در مجلس گریه کردند و مجلس پایان یافت. مرحوم آیت الله آخوند به کتابخانه مدرسه تشریف بردند و ما هم به دنبال ایشان رفتیم. در میان کتابخانه خیلی از این بی بضاعت تقدیر کرد. اوائل منبر رفتنم بود، معظم له فرمودند: شما می‏خواهید منبری بشوید؟
عرض کردم: شبهای پنج شنبه دوستان دور هم جمع می‏شوند و منبر می‏روند.
حضرت آیت الله فرمودند: اگر خواستی منبری بشوی دو چیز را فراموش نکن:
اول: به همان قصد و نیتی که دو رکعت نماز می‏خوانی، به همان نیت منبر برو.
دوم: بدان مردمی که در پای منبر تو نشسته‏اند، شریف‏ترین عضوشان که مغز است در اختیار تو قرار داده‏اند. ببین چه به مغز مردم می‏ریزی.