زنده کننده اسلام

یکی از رسالتهای مهم «مهدی موعود» ،علیه السلام، احیای قرآن و زنده کردن تعالیم اسلام است زیرا می دانیم آن حضرت هنگامی ظهور خواهد کرد که از قرآن جز اثری و از اسلام جز اسمی باقی نماند. ممکن است کسی بگوید مگر اسلام و قرآن می میرد که امام زمان ،علیه السلام، آن را زنده می کند؟ با اینکه امام صادق ،علیه السلام، در یکی از سخنان ارزشمند خود، جاوید بودن «قرآن » را به دوام و استمرار نوامیس حیرت انگیز طبیعت تشبیه کرده و فرموده است:
«ان القران حی لم یمت و انه یجری کما یجری اللیل والنهار و کما یجری الشمس والقمر»
قرآن کتاب زنده ای است که مرگ و نیستی در آن راه نمی یابد و مانند شب و روز و آفتاب و ماه ساری و جاری است. (1)
البته حقایق دینی و اصول کلی که دین ذکر کرده است مردنی نیست و هرگز نمی میرد. چیزی در اجتماع قابل مردن و یا منسوخ شدن است که یک اصل بهتری جای آن را بگیرد. مثلا «هیات بطلمیوس » به عنوان یک اصل علمی مدتی در دنیا زنده بود، بعد حقایق و اصول دیگری در هیات و آسمان شناسی پیدا شد و هیات بطلمیوس را از بین برد اما این معنی درباره اسلام با توجه به خاتمیت آن صادق نیست.
پس اینکه در روایات وارد شده است که «قرآن یا سنت می میرد باید کسی یا کسانی باشندکه آن را زنده کنند»، به چه معنی است؟
علی ،علیه السلام، در نهج البلاغه از دوستان و یاران با وفای خویش چون عمار و ابن تیهان وذوالشهادتین به این صفت یاد کرده است که آنها دین را زنده کردند.
«واحیواالسنة و اماتواالبدعة »
آنها سنت پیامبر را زنده کردند و بدعت را میراندند. (2)
و درباره امام زمان ،علیه السلام، با این تعبیر فرموده است که:
«و یحیی میت الکتاب والسنة » قرآن و سنت مرده را زنده می کند. (3)
پس آنچه می میرد حقیقت دین نیست، بلکه غرض آن است که دین در میان مردم می میرد. آری وقتی که به دستورات دین در جامعه عمل نشود و قوانین آن پیاده نگردد، می توان گفت که دین در آن جامعه مرده است. چرا که مردن یک قانون متروک شدن آن است و اینکه امام زمان ،علیه السلام، آن را زنده می کند به این معنی است که تعالیم اسلام و قوانین متروکه قرآن را به جریان می اندازد و آن را در جامعه پیاده می کند. به عبارت دیگر آنقدر وصله ها و پیرایه ها و بدعتها به دین بسته می شود که حقیقت آن زیر پرده های ضخیم اوهام پنهان می گردد و غبار کهنگی بر چهره اش می نشیند و آن را فرسوده می سازد. یکی از اقدامات اساسی حضرت ولی امر پیراستن اسلام از این وصله ها، پیرایه ها، بدعتها، خرافات و تحریفها و تفسیرهای نادرست و تلقی های غلطی است که به مرور زمان در اسلام پدید آمده و می آید.
بنابراین ایشان اسلام را تجدید بنا می کنند و لباس نو بر قامت آن می پوشانند و گرد فرسودگی و کهنگی را از سیمای آن می زدایند و سنتهای مرده و فراموش شده را احیاء می نمایند و مجموع این نوسازی آنچنان وسیع ودگرگون کننده خواهد بود که در برخی از روایات از آن به «دین جدید» تعبیر شده است و سپس با پیاده کردن تعالیم اسلام در جامعه، فکر دینی را در میان مردم زنده می کنند و در نتیجه دین مردم زنده می شود و آنها نیز دین را زنده نگه می دارند و بدعت را می میرانند.
آیا با این همه اختلاف اهوا و تشتت آرا و تعدد اسباب انحراف، قرآن که اساسی ترین پایه اسلام است اساسش به خطر نخواهد افتاد؟ و احکام آن متروک نخواهد شد؟ و مسلما هر فرقه و گروهی آن را مطابق عقیده و سلیقه خود تاویل و توجیه خواهند کرد و عقاید باطل خود را به اسلام و دین منتسب خواهد کرد. پس با اینهمه اختلاف مذهبها و مسلکها و فرقه ها از قرآن چه باقی خواهد ماند مسلما همان روزی خواهد بود که علی ،علیه السلام، آن را پیش بینی کرده و فرموده: عصری از پرده زمان رخ می نماید که در آن از قرآن و اسلام جز اسم و رسم چیزی باقی نمی ماند.» (4)
ناگفته نماند هرچند وجود قرآن - طبق وعده الهی - از تحریف و تفسیر مصون مانده و تا حدودی جلو این دگرگونیها را گرفته است ولی باید اعتراف کرد که بسیاری از مفاهیمش نزد گروه کثیری از مسلمانان چنان مسخ و واژگون شده که می توان گفت چندان شباهتی به اسلام اصیل عصر پیامبر،صلی الله وعلیه وآله، ندارد.
در چنین زمانی است که مهدی موعود،علیه السلام، قیام می کند و تمام بدعتها و تحریفها و رسومات جاهلی را از بین می برد و زنگار تفسیرهای نادرست را می زداید. گرد و غبار کهنگی و فرسودگی را از آن پاک می کند و دستهای آلوده مغرضان و منحرفان را از آن کوتاه می نماید و احکام خدا را همان طوری که صادر شده، جاری می سازد.
پس عمل آن حضرت در بیان و تبلیغ دین دو صورت پیدا می کند:
یکی از بین بردن بدعتها و احیای سنتهای متروکه و دعوت جدید به اسلام و قرآن خواهد بود.
دوم اظهار حقایق و تاویلات و تنزیلات قرآن که تا آن زمان بیان نشده است.
در هردو صورت مردم چون تعالیم وی را بر خلاف عقاید و عادات خود می بینند، آن را «دین جدید» می نامند در صورتی که کتاب ایشان همان قرآن است و دعوت ایشان نیز به اسلام و قرآن خواهد بود.
اکنون روایاتی که دراین باره رسیده است، نقل می شود تا حقیقت موضوع کاملا روشن گردد.
1. امام صادق ،علیه السلام، فرمود:
«اذا خرج القائم یقوم بامر جدید و کتاب جدید و سنة جدیدة و قضاء جدید...»
هنگامی که قائم خروج کند امر تازه و کتاب تازه، روش تازه و داوری تازه ای با خود می آورد. (5)
2. و نیز آن حضرت،علیه السلام، فرمود: هرگاه قیام کند:
«جاء بامر جدید کما دعا رسول الله،صلی الله علیه وآله، فی بدوالاسلام »به امر جدید خواهد آمد چنانکه پیامبر اکرم در ابتدای امر به امر جدید دعوت کرد. (6)
3. امام باقر ،علیه السلام، می فرماید: «فوالله لکانی انظر الیه بین الرکن والمقام یبایع الناس بامر جدید و کتاب جدید و سلطان جدید من السماء...»
به خدا قسم گویا می بینم او را که در بین رکن و مقام از مردم بیعت می گیرد به امر تازه و کتاب تازه که بر عرب سخت است و سلطنتی تازه از آسمان.
4. و در روایتی دیگر از امام صادق ، علیه السلام، می خوانیم که فرمود: «اذا خرج القائم جاء بامر جدید کما دعی رسول الله فی بدءالاسلام الی امر جدید»
هنگامی که قائم ظهور می کند آئین جدیدی با خود می آورد، همچنان که رسول خدا در آغاز اسلام، مردم را به آیین جدید دعوت می کرد. (7)
ناگفته پیداست که تازه بودن امر نه به این معنی است که مذهب جدیدی با خود می آورد بلکه آنچنان اسلام را از میان انبوه خرافات و تحریفها و تفسیرهای ناروا، بیرون می آورد که کاملا به صورت نو جلوه می کند.
و همچنین جدید بودن کتاب نیز به این معنی نیست که آن حضرت با کتاب جدید آسمانی سوای قران ظاهر می شود زیرا امام حافظ دین است نه پیامبر و آورنده دین و کتاب جدید. بلکه قرآن اصیل فراموش شده را چنان از زنگار تحریفها و تفسیرهای نادرست پاک می کند که کاملا به نظر تازه می نماید.
شاهد این مطلب علاوه بر صراحت قرآن و احادیث فراوان درباره ختم نبوت و مصون بودن قرآن از هر گونه تحریف، احادیث متعددی است که در آنها تصریح شده است که امام زمان با همان روش پیامبر اسلام و کتاب و سنت و آیین او قیام خواهد کرد.
5. یکی از دوستان امام صادق ، علیه السلام، به نام «عبدالله بن عطا» می گوید: از آن حضرت پرسیدم سیره و روش مهدی چگونه است؟ فرمود:
«یصنع ما صنع رسول الله صلی الله و علیه و آله، یهدم ما کان قبله کماهدم رسول الله، امرالجاهلیة و یستانف الاسلام جدیدا»
همان کاری را که رسول خدا انجام داده انجام می دهد، بدعتهای موجود را ویران می کند همچنان که رسول خدا اساس جاهلیت را ویران ساخت و اسلام را نوسازی می نماید. (8)
6.امام صادق،علیه السلام،فرمود:
«اذا قام القائم دعاالناس الی الاسلام جدیدا و هداهم الی امر قدثر و ضل عنه الجمهور و انما سمی القائم مهدیا لانه یهدی الی امر مضلول عنه و سمی القائم لقیامة بالحق »
وقتی قائم قیام کند مردم را از نو به اسلام فراخواند و آنان را به امری که پوشیده شده، رهنمون شود و عامه مردم از او به گمراهی افتاده اند و از آن جهت قائم مهدی نامیده شده که راهنمایی می کند به امری که از مردم گمشده است و بدین جهت قائم نامیده شده است که قیام و به حق است. (9)
این حدیث صراحت دارد به اینکه دعوت او به اسلام است ولیکن از نو دعوت می کند زیرا که بسیاری از امور از مردم پوشیده و از دست آنها خارج شده است. به این معنی گرد فرسودگی و کهنگی را آنچنان از سیمای اسلام می زداید و تعالیم واقعی اسلام را از نو زنده می کند که گویا آن حضرت مردم را به آیین جدید فرا می خواند.
7. نعمانی در کتاب الغیبة از ابوبصیر و او از کامل از امام باقر ، علیه السلام، روایت کرده که فرمود: «ان قائمنا اذاقام دعی الناس الی امر جدید کما دعی الیه رسول الله و ان الاسلام بداغریباو سیعود غریبا کما بدا فطوبی للغرباء»
وقتی قائم ما قیام می کند مردم را به امر تازه ای دعوت می نماید چنانکه پیغمبر ،صلی الله وعلیه وآله، مردم را بدینگونه دعوت نمود، اسلام در حال غربت ظاهر شد و به زودی مانند روز اول غریب می شود، پس خوش به حال غربا. (10)
8. و نیز در آن کتاب از ابوبصیر روایت نموده که امام صادق ، علیه السلام، فرمود:
«الاسلام بدا غریبا و سیعد غریبا کما بدا فطوبی للغرباء»
اسلام با غربت ظاهر شد و به زودی نیز غریب می شود چنان که بود، پس خوشا به حال غرباء.
راوی می گوید: عرض کردم آقا این مطلب را برای من شرح دهید، فرمود: «یستانف الداعی منادعاء جدیدا کما دعی رسول الله،صلی الله و علیه و آله »
دین و احکام اسلامی روزی چنان غریب و بی ارزش می شود و بر اثر سلطه دشمنان و جعل قوانین بشری در برابر آن، طوری از نظر می افتد که مانند روز نخست مردم از آن بی خبر می شوند، پس خوشا به حال غریبان، یعنی عمل کنندگان به اسلام در آن روزگار، سپس قائم آل محمد و دعوت کننده اهل بیت قیام کرده با احیاء و تجدید معالم دین، احکام قرآن و دستورات تعطیل شده و از نظر افتاده اسلام مجددا مردم را به اسلام دعوت می کند و تبلیغ اسلام را از سر می گیرد، مثل جدش پیغمبر که هنگام ظهورش تمام دستورات دینی سابق فراموش شده بود و او مردم را به اسلام و دین خدا دعوت می نماید. (11)
9. و در روایتی از رسول خدا، صلی الله و علیه وآله، آمده است که: «و ان الثانی عشر من ولدی یغیب حتی لا یری ... یاذن الله تبارک و تعالی له بالخروج فیظهرالاسلام به و یجدد الدین »
دوازدهمین فرزندم از نظرها پنهان می گردد و دیده نمی شود و زمانی بر پیروان من خواهد آمد که از اسلام جز نام و از اسلام جز نقشی باقی نماند. در این هنگام خداوند بزرگ به او اجازه می دهد و اسلام را با او آشکار و تجدید می کند. (12)
10. فضل بن یسار از امام صادق ، علیه السلام، روایت نموده که فرمود: «ان قائمنا اذا قام استقبل من جهلة الناس ممااستقبله رسول الله من جهال الجاهلیه »
هنگامی که قائم ما قیام می کند با مردم نادانی روبرو می گردد که در نفهمی از جهال جاهلیت که پیغمبر با آنها مواجه بود، بدترند.
عرض کردم چطور؟ فرمود: وقتی پیغمبر مبعوث شد مردم بتهایی از سنگ و صخره ها و چوبهای تراشیده پرستش می کردند و زمانی که قائم قیام می کند مردم کتاب خدا (قرآن) را به میل خود تاویل نموده و به آن استدلال می کنند، آنگاه فرمود آگاه باشید به خدا قسم عدل قائم (چنان گسترش می یابد که) مانند سرما و گرما به داخل خانه های مردم نفوذ می کند. (13)
11. پیامبر اکرم،صلی الله علیه وآله، درباره سیرت و روش کلی او فرمودند:
«القائم من ولدی اسمه اسمی و کنیة کنیتی و شمائله شمائلی و سنة سنتی یقیم الناس علی ملتی و شریعتی و یدعوهم الی کتاب الله عزوجل »
قائم از فرزندان من، همنام و هم کنیه من است، خوی او خوی من سیرت او سیرت من می باشد. مردم را بر ملت و دین من وادار می نماید و آنان را به سوی کتاب خدا (قرآن) فرا می خواند. (14)
12. در روایتی از امام صادق ، علیه السلام، آمده است:
«اذا قام القائم سار بسیرة رسول الله الاانه یبین آثار محمدصلی الله و علیه وآله »
وقتی قائم قیام کرد به سیرت رسول خدا رفتار می کند ولیکن آثار محمد ، صلی الله و علیه و آله، را تفسیر و بیان می نماید. (15)
13. شیخ طوسی در کتاب تهذیب با سند خود از محمدبن مسلم روایت می کند که گفت: «از امام باقر ، علیه السلام، پرسیدم قائم چگونه در میان مردم رفتار می کند؟ فرمود: «یسیر بسیرة ما سار به رسول الله حتی یظهرالاسلام »
به روش پیامبر عمل می نماید تا اینکه اسلام را آشکار می سازد.
عرض کردم: روش پیامبر چگونه بود؟ فرمود:
«ابطل ما کانت فی الجاهلیة و استقبل الناس بالعدل و کذلک القائم اذا قام یبطل ما کان فی الهدنة مما کان فی ایدی الناس و یستقبل بهم العدل »
پیامبر آثار کفر جاهلیت را از میان برد با مردم به عدالت رفتار کرد قائم هم موقعی که قیام می کند هر اعمال نامشروع و بدعتی را که هنگام صلح و سازش با بیگانگان اسلام درمیان مسلمین مرسوم گشته از میان می برد و مردم را به عدالت گستری رهبری می نماید. (16)
این احادیث کاملا دلالت دارند بر اینکه آن حضرت اسلام را از نو تجدید خواهد کرد و سنتهای مرده و فراموش شده را از نو بازسازی خواهد نمود و از این روایات استفاده می شود، مهدی دست به یک انقلاب وسیع دینی و فرهنگی خواهد زد و تمام بدعتها و انحرافاتی را که به مرور زمان در اسلام پدید آمده است از بین خواهد برد و اسلام را از نو زنده خواهد کرد و تخریب بعضی از بناها ومساجد هم طبق همین اصل انجام خواهد گرفت.
14.امام صادق،علیه السلام،می فرماید: «القائم یهدم المسجدالحرام حتی یرده الی اساسه و مسجدالرسول الی اساسه و یردالبیت الی موضعه و اقامه علی اساسه »
قائم مسجدالحرام و مسجدالنبی را خراب کرده و بر اساس اول می سازد در خانه خدا را در جای خود بنا می کند و در جای خود برپا می دارد. (17)
15. ابوبصیر از امام باقر، علیه السلام، در یک حدیث طولانی روایت می کند که فرمود:
«اذا قام القائم سارالی الکوفه فهدم بااربعه مساجد ولم یبق مسجد علی وجه الارض له شرف الا هدمها وجعلهاجماءوسع الطریق الاعظم »
هنگامی که امام قائم قیام کند به کوفه رود و در آنجا چهار مسجد را ویران کند و مسجد کنگره داری در روی زمین نباشد جز این که حضرت آن را خراب و هموار سازد و راههای بزرگ (شاهراهها) را وسیع گرداند و هر بالکنی که از خانه ها به کوچه آمده باشد، خراب کند و سر در خانه ها و ناودانهایی که در کوچه هاست از میان بردارد و هیچ بدعتی به جای نگذارد جز این که از میان ببرد و سنتی به جای ننهد جز اینکه آن را بپا دارد... (18)
16.امام حسن عسکری، علیه السلام، فرمود:
«اذاقام القائم امربهدم المنار والمقاصیرالتی فی المساجد»
هنگامی که قائم قیام کند دستور می دهد مناره ها و اتاقهایی را که در مساجد می سازند، خراب نماید.
راوی می گوید، با خود گفتم: چرا قائم چنین کاری می کند؟ ناگاه امام حسن عسکری ،علیه السلام، روکرد به جانب من و فرمود:
«معنی هذا انها متحدثة مبتدعه لم یبنها نبی و لاحجة »
معنی این کار این است که اینها چیز تازه و بدعتی است که پیغمبر و امام آن را نساخته است.
یعنی تمام انحرافاتی که در زمینه های مختلف در تعالیم اسلامی به وجود آمده است و پیرایه هایی که به اسلام بسته شده است همه را از بین می برد و اسلام را از نو تجدیدبنا می نماید.
این احادیث صراحت دارد به اینکه امام قائم اسلام را دوباره تازه می کند و احکام و سنتهای مرده و فراموش شده را زنده می نماید و قرآن را با تفسیر و تاویل و تنزیل اصلی خود انتشار می دهد و منظور از کتاب جدید و سنت جدید همین معنی است نه اینکه کتاب تازه و دین تازه می آورد چنانکه برخی از فرق ضاله این اخبار را برای خود مستمسک قرار داده اند.
17. چنانکه امام باقر،علیه السلام، فرمود: «لاتذهب الدنیا یبعث الله رجلا منا اهل البیت یعمل بکتاب الله »
دنیا به آخر نخواهد رسید تا اینکه خداوند از ما اهل بیت مردی را برانگیزاند که عمل به کتاب خدا (قران) کند. (19)
پی نوشتها:
1. الخویی، السیدابوالقاسم، تفسیرالبیان، چاپ نجف.
2. نهج البلاغه، شرح وترجمه فیض الاسلام، خطبه 182.
3. نهج البلاغه، شرح وترجمه فیض الاسلام، خطبه 138.
4. المجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 52 ، ص 90.
5.الحرالعاملی، محمدبن الحسن، اثبات الهداة، ج 3، ص 542، ح 521 .
6. المفید، محمدبن محمدبن نعمان ،ارشاد، خطبه 343.
7. المجلسی، محمدباقر، همان، ج 52، ص 338.
8. همان، ص 352.
9. المفید، محمدبن محمدبن نعمان ، الارشاد، ص 343.
10. النعمانی، محمدبن ابراهیم،الغیبة، ص 172; المجلسی، محمدباقر، همان، ج 52، ص 366.
11. الصافی الگلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص 98.
12. المجلسی، محمدباقر، همان، ج 36، ص 283.
13. الحرالعاملی، محمدبن الحسن ، همان، ج 3، ص 482.
14. المجلسی، محمدباقر، همان، ج 52، ص 352.
15. الطوسی، محمدبن الحسن، تهذیب الاحکام، ج 2، ص 52; الحرالعاملی ، محمدبن الحسن، همان، ج 3، ص 454; المجلسی، محمدباقر، ج 52، ص 381.
16. المجلسی، محمدباقر، همان، ج 52، ص 332.
17. المفید، محمدبن محمدبن نعمان ، همان ، ص 344.
18. کتاب الغیبة ،ص 131.
19. الحرالعاملی، محمدبن الحسن، همان، ج 3، ص 588.