علی اکبر فضایلی

افزایش هزینه هاى خدمات سلامت مشکلاتى در زمینه ى تأمین مالى هزینه هاى سلامت به وجود آورده و تأمین هزینه هاى سلامت خانوارها یک چالش مهم در نظام سلامت شده است. طبق تعریف سازمان جهانى بهداشت، اگر خانوار بیش از چهل درصد توان پرداخت خود را صرف هزینه هاى سلامت نماید، در تأمین سایر مایحتاج لازم براى یک زندگی مناسب دچار مشکلات جدى خواهد شد. هدف این مطالعه تعیین برابرى تأمین مالى هزینه هاى سلامت خانوارهاى ایرانی 1382 ) بود. - 1386) روش بررسی: با نگاهى به وضعیت برابرى در سلامت درسال هاى گذشته با استفاده از شاخص مشارکت عادلانه در تأمین به تبیین وضعیت موجود در کشور مى پردازیم، و متغیرهاى کمَى و کیفى اثرگذار براحتمال مواجه (FFCI) مالى نظام سلامت شدن با هزینه هاى کمرشکن سلامت را براساس داده هاى بودجه ى خانوار در سال 1386 بررسى مى کنیم. یافته ها: حدود 2.5 درصد از جمعیت کشور در معرض هزینه هاى فاجعه بار سلامت قرار داشتند. گروه هاى ذیل احتمال مواجهه ى بیشترى با هزینه هاى غیر قابل تحمل درمان دارند: خانوارهاى روستایى، تحت تکفل بیکاران، خانوارهایى که تعداد فرزندان زیر 12 سال و اشخاص بالاى 60 سال آنان بالاتر از متوسط جامعه است؛ و بدون چتر حمایتى بیمه اثر بیمه. در دوره 1374 تا 1381 با آهنگ کندى کاهش و اخیرا اندکى بهبود یافته است. FFCI نتیجه گیری: روند حرکت شاخص سیاست هاى بخش سلامت نتوانسته تغییر معنادارى در جهت بهبود عدالت در تأمین مالى ایجاد کند. محاسبه ى اثر نهایی متغیر مربوط به بیمه نمایانگر تأثیر ناچیز این متغیر در جلوگیرى از مواجه شدن با هزینه هاى اسف بار سلامت مى باشد. اهتمام بیشتر در جهت افزایش کارایى هزین ههاى سلامتى و بهبود و کارآمد کردن نظام بیمه سلامتى ضرورى است.

یکى از چالش هاى اساسى حوزه ی سلامت شناسایی عامل تعیین کننده ی مقدار منابعى ست که کشور براى مراقبت هاى سلامت اختصاص مى دهد. اغلب اوقات سهم هزینه های درمانی و بهداشتی از تولید ناخالص داخلی(GDP) در کشورهای توسعه یافته بیشتر از کشورهای توسعه نیافته است. سهم و اهمیَت GDP در نوسانات هزینه های سلامتی در میان کشورها یا مناطق مختلف در طراحی سیاست ها در بخش سلامت مهم است. روش بررسی :این مقاله رابطه میان هزینه هاى سلامت و درآمد ناخالص داخلی را براى یک نمونه 13تایى از کشورهاى خاور میانه و شمال آفریقا(منا) در سال هاى(2005-1995) با استفاده از تحلیل هاى هم انباشتگى بر اساس داده هاى تلفیقى(پانل) مورد بررسى قرار مى دهد. یافته ها: هرچند دو متغیَر هزینه هاى سلامت و تولید ناخالص داخلى در این گروه کشورها مانا نیستند اما هنوز یک رابطه ی تعادلى بلند مدت میان این دو متغیَر وجود دارد. شواهدى مبنى لوکس بودن مراقبتهاى سلامت در این منطقه در کوتاه مدت و حتَى بلندمدت مشاهده نمى شود. نتیجه گیری: بر خلاف شواهد حاصله از سایر کشورها و مناطق، کشش درآمدی کالای سلامت در منطقه ی منا کوچکتر از یک است بطورى که این کالا لوکس تلقى نمى شود. لذا انتظار نمى رود با افزایش درآمد ناخالص داخلی، این کشورها سهم بیشترى از درآمد شان را به هزینه هاى سلامت اختصاص دهند. برآورد ضریب تعدیل نیز دلالت بر چسبندگى هاى بالا در هزینه هاى سلامت این کشورها در مواجه با تکانه هاى درآمدى دارد. بدین ترتیب اهتمام بیشتر در جهت افزایش کارایى هزینه هاى سلامتى موجود از اهمیَت ویژه اى در این کشورها برخوردار است. "