شهناز اجاقی

فارغ التحصیلان بهداشت خانواده یکى از رده هاى مهم کارکنان بهداشتى هستند، چون مراقبت از مادران و کودکان توسط کاردانهاى بهداشت خانواده انجام مى گیرد و میزان توانمندى آنها در راستاى ارتقای تندرستى، حفظ و یا بازگرداندن تندرستى به مردم در صورتى که با کارایى، کارسازى و کارآموزى مناسب باشد بسیار مؤثر است و دانشگاههاى علوم پزشکى از مهمترین مکانهاى آموزشى بوده زیرا اکثر قریب به اتفاق فارغ التحصیلان نه با ابزارى بى جان بلکه با انسان سر و کار داشته و در نتیجه سلامت فرد و جامعه حاصل از فعالیت آنها در زمینه هاى مختلف شغلى است .این پژوهش با هدف بررسی میزان بهره گیرى آموزش نظرى و عملى از دیدگاه فارغ التحصیلان رشته بهداشت خانواده در سال 1380 انجام گرفته است. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفى انجام شده است ، جامعه ی مورد پژوهش 76 نفر فارغ التحصیل سه دوره ی قبلى روزانه و دو دوره ی قبلى شبانه که شاغل اند و یا دوره ی طرح خود را مى گذرانند مورد ارزشیابى قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بسته - بر اساس سرفصل هاى مصوب شوراى عالى انقلاب فرهنگی- است که روایى و پایایى آن از طریق تکمیل پرسشنامه توسط 10 نفر فارغ التحصیل و ارزشیابى آنها توسط متخصصین (گروه تحقیق) تاییدشدو روایى بالاى 90% حاصل شد . چهار شاخص بهره گیرى مورد بررسى عبارت بودند از: شنیدن مطالب درس در کلاس، دیدن موارد عملى، تمرین کار عملى در طول دوره ی تحصیل و توان انجام کار عملى در محیط شغلى آینده. براى هر شاخص معیار مناسبى در چهار رتبه (عالى ، خوب ، متوسط و ضعیف) در نظر گرفته شد و اطلاعات به دست آمده مورد قضاوت قرار گرفت. داده ها پس از جمع آوری از طریق نرم افزار Spss وارد رایانه شده و وبرای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده و یافته ها توسط جداول دو بعدی و سه بعدی ارائه شد. یافته ها : نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اولا” شنیدن مطالب در کلاس درس نسبت به سایر شاخصها نمره ی بالاترى را احراز نموده است به طورى که میزان پاسخ مثبت در رابطه با سئوالات مطرح شده در 10 موضوع مورد مطالعه حداکثر 3/96 (73 نفر) و حداقل 88/67 (51 نفر) درصد بوده است . مشاهده ی انجام کار عملى درس ایمنسازى با احراز 52/ 69 (53نفر) درصد و درس جمعیت شناسى با 5/5 (4 نفر) درصد بالاترین و پایین ترین امتیاز را کسب نموده و تمرین کار عملى در طول دوره تحصیل نیز درس ایمنسازى با 81 درصد (62 نفر)حداکثر و درس جمعیت شناسى با 37/12 درصد (10 نفر) حداقل امتیاز را کسب نمود. توان انجام کار عملى در محیط شغلى آینده نیز درس ایمنسازى با 01/76 درصد (58 نفر) حداکثر و درس جمعیت شناسى با 32/17 درصد (13 نفر) میانگین پاسخهاى مثبت در این گزینه کمترین امتیاز را کسب کرده است . از مجموع 10 درس مورد بررسى 12 مورد شاخص رتبه عالى 7 مورد شاخص رتبه خوب 12 مورد شاخص رتبه متوسط و 9 مورد شاخص رتبه ضعیف را کسب کرده است. نتیجه گیری : از نتایج پژوهش استنباط مى شود که آموزش دروس نظرى در دوره کاردانى بهداشت خانواده نسبت به آموزش عملى این دوره ازوضعیت مطلوبترى برخوردار بوده است تمرین کار عملى در طول دوره زیر نظر استاد و مستقل ازوی به ترتیب ازاهمیَت ویژه اى برخوردار است. دانشجویان توانایى خود را در انجام کار عملى در دروس ایمن سازى ، بهداشت دانش آموزان و مدارس ، تنظیم خانواده و مدیریَت و نظارت بر مراکز بهداشتى و درمانى که وظایف اصلى آنان را تشکیل مى دهد، بهتر از سایر جنبه هاى عملى ارزیابى کرده اند و توان انجام کار عملى در محیط شغلى آینده خود را بطور کامل و نسبى دراکثر دروس مورد مطالعه دارا مى باشند. در رابطه با ارتقای توانمندى فارغ التحصیلان کاردانى بهداشت خانواده پیشنهاد مى شود سرفصلهاى جدید دروس دقیقا” توسط مدرسان رعایت شود و در انجام کارآموزیها فقط صرف حضور فیزیکى و گذرانیدن ساعات مقرر مورد نظر نباشد بلکه جهت کسب مهارت در هر فعالیت عملى، انجام تعداد قابل قبولى از فعالیت که توسط گروه آموزشى تعیین میگردد مد نظر قرار گیرد.