محمود زندمقدم

در این گزارش و در مقام تبیین نسبت خشکسالی و تأمین اجتماعی، بحث مزبور در استان سیستان و بلوچستان ودر گفتگوهایی با کشاورزان، دهقانان و دامداران منطقه، به گونه ای مستند تشریح می گردد. نویسنده با سفر به روستاها ومناطق دور افتاده چابهار، ایرانشهر و بندر آزاد و در گفتگوهای متعدد با اهالی این مناطق، عمق فقر و فقدان شغل و بهداشت و آموزش و رفاه و تأمین اجتماعی در این بخش از ایران، و نسبت آن را با بی آبی و خشکسالی را توصیف می کند.دکتر زندمقدم تأکید می کند که در استان سیستان و بلوچستان، تولید عمده، کشاورزی است و شاغلان ( کشاورزان و دامداران) وابستگی تنگاتنگی با آب دارند؛ باران که نمی بارد، تمامی بخش های جامعه، دچار تزلزل می شود. به عقیده او، مردمانی که در چنین حال وهوایی زندگی می کنند، فاصله کوتاهی با تجربه زندگی در عهد بدایت تاریخ دارند. این گزارش ، روایتی مستند، تلخ و واقعی از نسبت خشکسالی و تأمین اجتماعی در منطقه ای به وسعت 9/1 کل ایران است.

این مقاله می کوشد نشان دهد که حکومت ها، حکام و مردمان روزگاران گذشته ایران از تأمین اجتماعی، یاری به لایه های آسیب دیده اجتماع به هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه (مانند سیل و خشکسالی و ویرانی ناشی از حمله بیگانگان) و نیز از آسایش و رفاه، چه برداشتی داشته و چه تدبیرهایی در این خصوص اندیشیده اند.در ادامه مقاله، چگونگی جبران خسارت و صدمات و برقراری تعادل و امنیت اجتماعی و نیز میزان احساس مسئولیت حکام و مردم ایران قدیم با استفاده از دو کتاب «تاریخ سیستان» و «احیاءالملوک» تبیین شده وبه مقوله خراج و درآمد سیستان و فعالیت فتیان و عیاران هم اشاره گردیده است. نویسنده، همچنین وضع حال و گذشته تأمین اجتماعی را در روستای هُلُر (ازبخش قشم بندرعباس) بیان داشته، گفتگوهایآن جام شده با اهالی محل را گزارش کرده است.

این مقاله، پژوهشی است در مورد صید ماهی و میگو در ساحل جزیره قشم و مراسم دسته جمعی و آیین های مربوط به این فعالیت گروهی. محقق در ابتدا به تشریح وضع جغرافیایی قشم و نیز وضع اجتماعی این جزیره می پردازد و سپس شیوه صید ماهی را در این منطقه خلیج فارس توضیح می دهد. گفتگوهایآن جام شده با صیادان در جریان صید، اطلاعات مستندی را در اختیار علاقه مندان می گذارد و جایگاه صید را در تأمین معیشت و زندگیِ اهالی منطقه تبیین می کند. مؤلف در ادامه گزارش تحقیقی خود، محله های قشم را توضیح می دهد و با معتمد محل و عضو شورای شهر به گفتگو می نشیند. نحوه صید میگو در «درگهان» (یکی از بخش های قشم) نیز در ادامه مطلب بیان شده است. در پایان مقاله «یافته های قابل توجهی» در مورد صید گروهی به چشم می خورد. فقدان لوازم و امکانات (تور و کشتی و لوازم صید) و نیز سردخانه در کشتی های صید، ابتدایی بودن طرز فروش صید، شیوه تقسیم درآمد و عدم وجود امکانات دارویی و درمانی از موضوعات مورد اشاره در این قسمت از مقاله اند.