محمدحسن رضایی مقدم

مخروط افکنه رودخانه رویین یکی از بزرگترین مخروط افکنه های دامنه جنوبی آلاداغ می باشد. این مخروط افکنه در اثر فرسایش مواد مختلف در حوزه آبریز رودخانه روئین و نهشته شدن این مواد در انتهایی ترین قسمت این حوزه شکل گرقته است. در شکل گیری و گسترش این مخروط افکنه عوامل مختلفی نقش داشته و دارند. این عوامل را می توان در دو دسته عوامل بیرونی و درونی دسته بندی نمود. در بین عوامل درونی نقش تکتونیک از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. شواهد و دلایل گوناگون دلالت بر فعال بودن منطقه از نظرتکتونیکی دارد. وجود چندین گسل فعال، مقایسه پروفیل طولی با پروفیل مرجع و نسبت بین عرض دره های منطقه به ارتفاع آنها حکایت از فعالیت های شدید تکتونیکی منطقه دارد. تکتونیک با تاثیر گذاری در محل استقرار مخروط افکنه، افزایش شیب حوضه و در نتیجه افزایش توان حمل رودخانه رویین، در شکل گیری و گسترش این مخروط افکنه نقش خود را ایفا نموده است. از طرف دیگر اقلیم نیمه خشک منطقه به عنوان یکی از مهمترین عوامل بیرونی با تاثیر بر انواع هوا زدگی، پوشش گیاهی و هیدرولوژی، سبب افزایش سیلاب های منطقه شده و از طریق تولید، حمل و نهشته نمودن مواد رسوبی نقش خود را در شکل گیری و گسترش این مخروط افکنه ایفا نموده است. لیتولوژی حساس و کم مقاوم منطقه نیز سبب تسریع فرآیند هوازدگی شده و این عامل شرایط افزایش رسوب دهی منطقه را فراهم نموده از این طریق در شکل گیری و گسترش مخروط افکنه رودخانه روئین موثر واقع شده است. علاوه بر این، برخی از فعالیت های انسانی در چند ساله اخیر بار رسوبی رودخانه رویین را افزایش داده و به این ترتیب انسان نیز در گسترش این مخروط افکنه خود را سهیم نموده است.