سید علی نکویی نایینی

اهداف: پایداری یعنی هیچ تحولی صورت نگیرد؛ بلکه نظام بهره برداری در قالب پدیده ای جغرافیایی متناسب با شرایط مکانی، اقتصادی و اجتماعی متحول شود. پژوهش حاضر با هدف تحلیل پایداری نظام بهره برداری موجود در بخش کشاورزی استان اصفهان شهرستان گلپایگان، روستای نیوان نار، شامل خرد دهقانی و شرکت سهامی زراعی انجام شد. روش تحقیق: پژوهش حاضر ازجمله پژوهش های ترکیبی است که براساس هدف، جزو تحقیقات کاربردی، براساس نحوه گردآوری داد ه ها، توصیفی و از دسته تحقیقات پیمایشی است که به روش مقطعی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل 635 بهره بردار عضو شرکت سهامی زراعی و 1025 واحد بهره برداری خرد دهقانی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد. برای تحلیل پایداری از شاخص ترکیبی و برای شناسایی عوامل مؤثر در پایداری شرکت سهامی زراعی از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه گام به گام استفاده شد. یافته ها/نتایج: نتایج پژوهش نشان می دهد که از نظر شاخص ترکیبی استانداردشده، نظام بهره برداری سهامی زراعی، پایدار و خرد دهقانی، ناپایدار است. از لحاظ بعد اقتصادی، شرکت سهامی زراعی نسبت به خرد دهقانی، پایدارتر و از حیث بعد اجتماعی، ناپایدارتر و از نظر بعد زیست محیطی شرکت سهامی زراعی نسبت به خرد دهقانی پایدارتر است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که نظام بهره برداری خرد دهقانی از نظر بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، به ویژه از لحاظ بعد اقتصادی از نظام بهره برداری دیگر یعنی سهامی زراعی ناپایدارتر است؛ بنابراین، با توجه به اینکه درصد عمده ای از بهره برداران جزو این نوع نظام بهره برداری هستند، برای تقویت بنیه اقتصادی بهره برداران، این نظام بهره برداری با هدف افزایش سطح پایداری می تواند در توسعه ناحیه ای موردتوجه واقع شود.

رمز موفقیت تعاونی ها مشارکت اعضا در مدیریت آنهاست؛ و در تعاونی های روستایی، به دلیل ماهیت ویژه و اتکای اداره تعاونی بر خواست اعضا و نقش آنها در جهت گیری های شرکت، مشارکت اعضا از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف کلی تحقیق حاضر مطالعه تأثیر مشارکت اجتماعی کشاورزان عضو بر موفقیت تعاونی های نوزده گانه تولید روستایی شهرستان اصفهان بود. جامعه آماری تحقیق کلیه این شرکت ها را دربرمی گرفت. گردآوری داده های پژوهش از کلیه مدیران شرکت های تعاونی روستایی شهرستان و 260 نفر از اعضای آنها به روش نمونه گیری نظام مند تصادفی انجام شد. یافته ها نشان داد که مشارکت اعضا در مدیریت تعاونی های تولید روستایی در حد متوسط است؛ همچنین، ضریب همبستگی چندگانه نشان دهنده رابطه قوی بین متغیر مشارکت اجتماعی اعضا و متغیر موفقیت بوده و از این رو، تأثیر مشارکت اعضا در موفقیت تعاونی ها کاملاً قابل توجه ارزیابی شده است.

تعاونیها سازمانهایی با ویژگی اصلی برنامه ریزی و تصمیم گیری مشارکتی هستند. رمز موفقیت تعاونیها، مشارکت اعضا در مدیریت آنهاست. این امر در تعاونیهای روستایی به دلیل ماهیت ویژه و اتکای اداره تعاونی به خواست اعضا و نقش آنها در جهتگیریهای شرکت، از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف کلی این تحقیق توصیفی- استنباطی نیز مطالعه میزان مشارکت و تأثیر آن در موفقیت تعاونیهای روستایی شهرستان اصفهان در سال 1389 با استفاده از روش تحلیل رگرسیون است. این شهرستان 26 شرکت تعاونی روستایی دارد (3 شرکت غیرفعال هستند) که مشکلاتی همچون بحرانهای مشارکتی دارند و لذا جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شرکتهای تعاون ی روستایی شهرستان اصفهان است. داده های مورد نیاز از کلیه مدیران (اعم از مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره) شرکتهای تعاونی روستایی شهرستان شامل 138 نفر به روش سرشماری و260 نفر از اعضا به روش نمونه گیری سیستماتیک تصادفی جمع آوری شد. ابزار جمع آوری شامل دو نوع پرسشنامه اعضا و مدیران است. روایی پرسشنامه با نظر افراد متخصص و مجرب و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ و با نرم افزار spss بر روی 30 نفر بررسی شد که ضریب  به دست آمده (بالاتر از 85/0) نشاندهنده اعتبار پرسشنامه است. یافته ها نشان می دهد که مشارکت اعضا در مدیریت تعاونیهای روستایی نامناسب است.  ضریب همبستگی نیز شدت رابطه بالایی را بین متغیر مشارکت اعضا و متغیر موفقیت نشان می دهد و  لذا تأثیر مشارکت اعضا در موفقیت تعاونیها کاملاً بارز است