سید مهدی میرمعزی

در این نوشتار سعی بر آن بوده است تا عوامل مؤثر بر ایجاد محیط مناسب برای رشد فناوری‌‌های پیشرفته در شرکت ملی نفت ایران بررسی و راهکارهایی برای به کارگیری این فناوری‌‌ها ارائه شود. به عنوان مقدمه به موضوع پیشی گرفتن تقاضا بر عرضة جهانی نفت طی سال‌‌های آتی و ضرورت افزایش ذخایر و ضریب بازیافت از میدان‌های موجود اشاره شده است. سپس روند تاریخی همگرایی فناوری‌‌های حفاری، راه آهن و تلگراف و نقش آن در توسعة صنعت نفت بررسی شده و بر نقش اساسی کامپیوتر (رایانه) در این روند تأکید شده است. ایجاد همگرایی در فناوری‌‌ها و فرآیند‌های تجاری که با انجام مهندسی مجدد در شرکت‌ها، به بهبود مدیریت زنجیرة تأمین کالا‌ها و خدمات در سراسر صنعت نفت کمک نمود و با واگذاری بخش قابل توجهی از خدمات به ویژه در زمینة فناوری‌‌های جدید به پیمانکاران بیرون از شرکت‌‌های نفتی، زمینة رشد فناوری و تولید بیشتر با هزینة کمتر فراهم آمد. در حال حاضر، شرایط صنعت نفت ایجاب می‌نماید که نفت بیشتری از مناطق پراکنده‌تر و با نیروی کار کمتری استخراج شود. حفاری و ایجاد تأسیسات هوشمند در قلب توسعة فناوری‌‌ها در دهة آتی قرار دارد. با توجه به نقش اساسی شرکت‌‌های ملی نفت در داشتن ذخایر و نیز سهم از تولید نفت و گاز، توسعة فناوری در این شرکت‌ها نیز باید در مرکز توجه جهانی برای تأمین پایدار انرژی قرار گیرد. این شرکت‌ها همزمان با فعالیت سازمانیِ مستقل در محیطی تجاری باید به تنظیم استراتژی‌‌های توسعة فناوری خود در تعامل با صاحبان فناوری پیشرفته بپردازند. پایداری هر چه بیشتر در عرضة نفت و گاز مستلزم توسعه و به کارگیری فناوری‌‌های پیشرفته در شرکت‌‌های ملی نفت است.