فاطمه خرامان

مقاله حاضر برگرفته از پیمایشی در زمینه شناخت و تحلیل تفاوت جهت گیریهای ارزشی (فرد گرایانه– جمع گرایانه) در بین دو گروه نسلی جوان و بزرگسال و رابطه آن با موقعیت ساختاری                  (قشربندی) دونسل است. نمونه معتبر آماری شامل 248  فرد (زن و مرد) 60-18 ساله  (در دو گروه نسلی 18-29 و 40-60 سال) ساکن در خانوارهای شهر تهران بوده اند که با استفاده  از روش نمونه گیری احتمالی خوشهای چند مرحلهای طبقه بندی شده، انتخاب و مورد مطالعه قرارگرفته اند. اطلاعات مورد نیاز نیز از طریق پرسش نامه جمع آوری گردیده است. هدف اصلی این پژوهش، بر اساس رویکرد نظری مبنا، شناخت و تحلیل تفاوت جهت گیریهای ارزشی (فردگرایانه–جمع گرایانه) گروه های نسلی جوان و بزرگسال و سنجش ارتباط آن با موقعیت اقتصادی-اجتماعی فعلی و تجارب دوره جامعه پذیری نسل هاست. بر اساس نتایج حاصل، ابتدا تصویری از جهت گیریهای ارزشی نسلها به دست داده شده، سپس تفاوتهای مذکور در چارچوب رویکرد و مفهوم نوین قشربندی سنی و رهیافتهای مکمل آن، مورد تحلیل جامعه شناختی قرار گرفته است. یافتهها حاکی از آن است که هر چند در جمعیت مورد مطالعه، نسل جوان فردگراتر و نسل بزرگسال جمع گراتر بودهاند، اما تفاوت مشاهده شده در جهت گیریهای ارزشی، تنها در پایگاه اقتصادی– اجتماعی متوسط معنی دار بوده است. همچنین، نتایج مربوط به تأثیر متغیر میزان قدرت به عنوان مؤلفه موقعیت ساختاری و نیز ذهنیتی نسل ها، بر روی فردگرایی– جمع گرایی ارزشی نشان می دهد که تفاوت جهت گیریهای ارزشی بین گروههای نسلی با میزان برخورداری از قدرت تصمیم گیری در حوزههای استراتژیک زندگی آنان نیز ربط موثق داشته است. در بعد تبیینی مسئله، یافتهها در مجموع با مفروضات نظری رویکرد قشربندی سنی و تضاد ساختی در زمینه اثر تعاملی سن و پایگاه اقتصادی- اجتماعی در تعیین جهت گیریهای ارزشی گروههای نسلی، همسو بوده و بر این اساس، قابلیت و کارایی رویکرد مذکور در حوزه مطالعات نابرابری، قشربندی و جهت گیری های ذهنی و فرهنگی نسل ها تأیید و پیشنهاد میگردد.