کیانا کاووسی پور

هدف پژوهش حاضر، مطالعه و تحلیل توسعه فضایی دانش بنیان و نوآور در سطح منطقه کلان شهری تهران و ارائه راهکارهایی برای توزیع فضایی متعادل در اثر سرریز منافع ناشی از توسعه قطب ها و خوشه های دانش و نوآوری در شهرستان های این منطقه بود. روش پژوهش، کمّی-تحلیلی و از نظر هدف گذاری، کاربردی بود. شاخص های ضریب جینی تمرکز فضایی فعالیت های اقتصادی دانش بنیان، ضریب جینی تخصصی شدن منطقه ای و میانگین سهم ضریب مکانی فعالیت های دانش بنیان از همه فعالیت های اقتصادی، با استفاده از داده های مرکز آمار ایران محاسبه شدند. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از مدل تحلیل مسیر به منظور استخراج مسیر تجربی توسعه متعادل دانش بنیان و نوآور در منطقه کلان شهری تهران از طریق تحلیل رگرسیون میان متغیرهای پژوهش در نرم افزارهای SPSS، اکسل (Excel) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. راهبردهای پژوهش با استفاده از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) اولویت بندی شدند تا درنهایت راهبردهای برتری که بیشترین امتیاز را در دستیابی به توسعه متعادل دانش بنیان و نوآور منطقه کلان شهری تهران کسب کردند، ارائه شوند. نتایج این پژوهش نشان داد، در فضاهایی از منطقه که در آن ها توسعه از طریق صنایع دانش بنیان در حال انجام است و تخصصی شدن منطقه ای را ایجاد کرده است، ضریب جینی تمرکز فضایی این فعالیت ها بالا و نبود تعادل منطقه ای ایجاد شده است. همچنین با توجه به اشتراک اغلب شهرستان ها در یک سری از فعالیت های تخصصی شده مانند محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین آلات و تجهیزات، رادیو و تلویزیون و دستگاه ها و وسایل ارتباطی و وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر، خوشه بندی فضایی از شاخه های مختلفی از این صنایع در شهرستان های منطقه صورت گرفته است.