پردیس علیزاده

فناوری نانو را منشا تحولات فناورانه و انقلاب صنعتی آینده می دانند و بسیاری از کشورها اقدام به توانمندسازی خود در رویارویی با این فناوری نموده اند. این فناوری در مراحل اولیه رشد خود است و انجام پیش بینی های دقیق در خصوص روند توسعه و ابعاد آن امکان پذیر نیست. سیاست گذاری گسترش فناوری های نوین بویژه علوم مرتبط با نانو، مستلزم بررسی ابعاد و جوانب مختلف عملکردی اقدامات پژوهشی می باشد. یکی از منابع عملکردی تولید علم، قلمرو آثار زیست محیطی آنهاست. با توجه به اهمیت این موضوع، ارزیابی خطرات زیست محیطی در همان مرحله ی اولیه ی تولید علم و تولید ایده می تواند تاثیرات چشم گیری بر پیشگیری از گسترش آسیب زیست محیطی و تاثیرات پیشبرنده ای بر توسعه پایدار علم داشته باشد. در این تحقیق سعی شده است که ابتدا حوزه های تحقیقاتی علم نانو از حیث خطرپذیری زیست محیطی با نظر خبرگان و تکنیک AHP اولویت بندی شود. سپس طبقات مختلف ریسک با توجه به اوزان بدست آمده برای هر یک از حوزه های تحقیقاتی و میزان ریسکی که در هر طبقه از ریسک ایجاد می کنند و با استفاده از روش TOPSIS فازی، رتبه بندی می گردند. با توجه به اینکه این پژوهش نتیجه انجام یک پایان نامه کارشناسی ارشد می باشد لذا طریقه ی استخراج عوامل با استفاده از ادبیات تحقیق در پژوهش به تفصیل آورده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین خطرات در حوزه ی فناوری نانو در مراحل اولیه تولید ایده مربوط به خطر سرطانزایی مواد می باشد. پس از آن مواد حساسیت زای پوستی و خطرناک برای محیط های آبزی سلامت انسان و محیط زیست را تهدید می کند و کمترین تاثیر مربوط به مواد جهش زای ژنتیکی است. محاسبات انجام شده جهت افزایش دقت در محیط فازی به روش محاسبات فازی و محاسبات غیر فازی انجام شده است که نتایج بدست آمده در رتبه بندی بسیار به یکدیگر نزدیک می باشند.