مجید صفری صوفیانی

امنیت مرزی همواره به عنوان یکی از اساسی ترین و با اهمیت ترین ارکان حیات کشورها به شمار می رود و از این رو مهم ترین دغدغه حکومت ها نیز تأمین امنیت پایدار این مناطق بوده است. کشور ما ایران به علت ویژگی های خاص جغرافیایی، تاریخی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی اش از جمله کشورهایی بوده است که همواره از طرف ابرقدرت ها مورد مداخله قرار داشته است. در همین راستا مناطق مرزی ایران نیز به انواع مختلف تحت تاثیر تهدیدهای امنیتی قرا گرفته است و در سالیان اخیر نیز تحولات مرزی بوجود آمده در منطقه باعث ایجاد چالش هایی برای برقراری امنیت در مناطق مرزی کشور گردیده است. این پژوهش با هدف آینده پژوهی تحولات مرزی و چالش های ایران در تأمین امنیت پایدار مرزی کشور از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی صورت گرفت و از نظر هدف کاربردی بود و با کمک تکنیک دلفی به منظور شناسایی و رتبه بندی چالش های کشور در تأمین امنیت پایدار مرزی پرداخته شده است. جامعه آماری 15نفر از فرماندهان پاسگاه های مرزی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی با سابقه خدمت در مرزبانی به عنوان خبرگان در پژوهش بوده است. نتایج این پژوهش ضمن تعیین، به قدرت رسیدن مجدد طالبان در افغانستان، مشکل کمبود منابع آبی کشور و جنگ آذربایجان و ارمنستان به عنوان تحولات اخیر مرزی ایران نشان داد که مهم ترین چالش-های ایران در تأمین امنیت پایدار مرزی کشور تهدیدهای امنیتی و دفاعی، شکاف های توسعه پایدار، ثبات درازمدت مناطق مرزی، ناهنجاری های مرزی و خشکسالی و کمبود آب می باشد. بر این اساس پیش بینی می -شود در آینده این دسته از تحولات نقش پررنگ تری بر چالش های ایران در برقراری امنیت پایدار مرزی کشور ایفا کنند که اتخاذ سیاست های مرتبط جهت مدیریت این تحولات پیشنهاد شده است.