سید محمدعلی کامروا

برای شناخت میزان و دلایل جابجائی جمعیت در سطوح مختلف ناحیه ای، منطقه ای و ملی. مطالعات بسیار زیادی به عمل آمده و مدل ها و روش های متعددی متخصصین بکار گرفته می شود. هر کدام از این مدل ها دارای امکانات و محدودیتهای خاص خویش است و به همین دلیل برای اهداف معینی بکار گرفته می شوند. یکی از روش های شناخت میزان و جهت جابجائی و مهاجرت جمعیت، در مقیاس ملی، بررسی تغییر مؤلفه مکان جمعیت، بخصوص جمعیت شهری ، در یک دوره زمانی تعریف شده است. برسی جابجائی جمعیت در سطوح و مقیاس های مختلف،نیازمند آمار و اطلاعات جمعیتی در دوره های مختلف و با دقت مناسب و تعاریف یکسان است. تأمین چنین اطلاعات دقیق و قابل مقایسه در یک دوره زمانی طولانی در کشورهائی نظیر ایران که از رشد جمعیتی به طور اعم و جمعیت شهری و تعداد شهرها و میزان جابجاوی و مهاجرت نسبتاً بالائی برخوردارند به سادگی امکان پذیر نیست. از طرفی سابقه چنین کشورهایی در ضبط آمار و اطلاعات جمعیتی در مقیاس ملی از چند دهه تجاوز نمی کند، در حالی که در کشورهای پیشرفته این سابقه به چند قرن می رسد. لذا تعیین میزان و روند مهاجرت جمعیت امری مشکل و بعضاً غیر ممکن است. یکی از روش های شناخت جهت و میزان جابجائی جمعیت در مقیاس ملی، بررسی روند تغییر مکان جمعیت و بخصوص جمعیت شهری است. هدف این تحقیق بررسی میزان و جهت تغییر مکان جمعیت شهری ایران در چهل سال گذشته و تحلیل دلائل این مهاجرتهای کلان و پیش بینی تغییرات در آینده است. کلیدواژگان: جمعیت، جمعیت شهری، برنامه های عمرانی ایران، مهاجرت ، مهاجرین جنگ تحمیلی