پروین رنجبر

وجوه مشترک دوکشور ایران وعثمانی در قرن نوزدهم ،کوشش برای نوسازی بود .رویکرد رهبران این دو کشور به نوسازی ،محرکهای خارجی داشت وبرنامه نوسازی ایران تا حدی زیادی متاثراز عثمانی بود .این اثر پذیری به دلایل مختلف سیاسی،فرهنگی وتاریخی سبب شد چالشهای فراروی نوسازی دو کشور نیز تا اندازه ای زیا دی شبیه هم باشد. همزمان با کوشش نو اندیشان عثمانی در ایران نیزبرخی از دولتمردان درصدداجرای اصلاحات برآمدند.وجود عواملی مانند روابط فرهنگی دوملت در طول تاریخ ،همسایگی دو کشور ،داشتن مرزهای طولانی ،مسلمان بودن دوکشور وداشتن دشمنی مشترک به نام روسیه ،امکان تاثیر پذیری نوسازی ایران از عثمانی وهمگونی برنامه های اصلاحی دو کشور مسلمان وهمسایه را بیشتر ساخت. باتوجه به چنین پیش در آمدی اساس پژوهش اخیر را این سوالات تشکیل می دهد که علل رویکرد برخی از دولتمردان عثمانی وایران در سده نوزدهم به پدیده نو سازی چه بوده است؟ اصلاحات وتنظیمات در هردو کشور باچه چالشهایی روبه روبوده است؟ تنظیمات کشور عثمانی چه تاثیری بر اندیشه وافکار دولتمردان ایرانی داشته است؟ هدف از نگارش این مقاله پاسخ به سوالات بالادر یک بستر تاریخی با استفاده از داده های تاریخی با روش توصیفی -تحلیلی است.

در آمدی بر اندیشه دینی ایرانیان چکیده سرزمین پهناور ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی وقابلیتهای گسترده فرهنگی ،محل تلاقی فرهنگها وتمدنهای عظیم ودر نتیجه شیوع افکار وعقاید گوناگون بود. ازاین رو در ایران باستان تنوع جریانها ، افکار وعقاید مذهبی متعددی وجود دارد که این سرزمین را میدان فعالیتهایی خویش قرار داده بود. دین کهن اقوام ایرانی تبار برگرفته از عقاید کهن تر آریایی است که در آن عوامل متعدد طبیعی وروان مردگان اهمیت بسزایی داشتند در طی تکامل این عقاید هریک از اجزای طبیعت به صورت خدایی در آمده بود وبدین گونه خدایان بسیاری بر سرنوشت جهان فرمانروایی می کردند. بر همین اساس ادیان مختلفی از جمله آیین مهرپرستی ،زروانی ،زردشتی ، بودایی و...در دوره های مختلف ایران باستان به ظهور رسیدندوعلاوه بر این آراواندیشه های بین اانهرینی ،هندی ویونانی نیز در ایران رواج پیدا کرد.که این آیین در تعامل با اندیشه های ایرانی هم تاثیر گذار بودند وهم تاثیر پذیر. کلید وازه:ایران ،زردشت ،زروان،مهرپرستی،اندیشه دینی،بودایی