حسین کلهر

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه در عرصه ی بین الملل مبنای ارتباط کشورها بر محور قدرتمند فرهنگ و اشتراکات فرهنگی اجتماعی استوار است. بطوریکه تعمق بخشی به این مقوله ی مهم ارتباطی، می تواند ضامن تثبیت منافع در روند مناسبات همه جانبه ی کشورها تلقی شود. پیشینه ی تاریخی مناسبات مردم گیلان با روسیه علاوه بر اینکه بر اشتراکات زبانی دو ملت تاثیر گذاشته، زمینه های مناسبی هم برای ارتقاء مناسبات فرهنگی ایران و روسیه فراهم ساخته است. مناسباتی که بدلایل مختلف، امروز در شرایط ضعیفی قرار دارد. هدف از این پژوهش تبیین جایگاه گیلان در روابط فرهنگی ایران و روسیه است. جایگاهی که حداقل ریشه در تاریخ 500 ساله دو کشور داشته و می تواند منشا تحولات موثری در ارتقاء مناسبات همه جانبه ی ایران و روسیه در طلیعه ی هزاره ی سوم به حساب آید. روش پژوهش: داده های این مقاله به شیوه ی کتابخانه ایی، توصیفی و میدانی جمع آوری شده بطوریکه بهره گیری از اسناد و منابع تاریخی، شواهد عینی و مستندات آماری از وجوه بارز این شیوه است. یافته ها: در این مقاله پس از بررسی عمده ترین ظرفیت های علمی و فرهنگی گیلان دریافتیم که پیشینه ی مناسبات همه جانبه ی گیلان با روسها عاملی در جهت پایداری مناسبات فرهنگی ایران و روسیه است و می تواند روند تعمیق روابط دو کشور را در ابعاد گسترده تری تسریع نماید. نتیجه گیری: ظرفیت های فرهنگی گیلان برای توسعه ی مناسبات همه جانبه با روسها متنوع ارزیابی می شود اما از این ظرفیت ها تاکنون آنگونه که باید و شاید برای تقویت مناسبات دو کشور بهره گیری نشده است. پیشینه ی مراودات اقتصادی و بازرگانی گیلانیان با روسها در 500 سال گذشته شرایطی فراهم ساخته تا بتوان گام های موثری در جهت آشنایی اقوام با یکدیگر در بستر فرهنگ و مراودات اجتماعی برداشت. خط احداث کریدور شمال​ ​جنوب موسوم به نوستراک نیز بر این اهمیت افزوده است. همچنین ورود واژگان فارسی و روسی در زبان های یکدیگر گواهی بر نقش تبادلات فرهنگی مردم گیلان و روس در ازمنه ی تاریخ است. پس می توان ادعا نمود که تقویت مناسبات فرهنگی گیلان با روسها خود زمینه ایی ست تا روابط دو کشور وارد مرحله ی نوینی شود و نقصان های موجود در مناسبات فعلی ایران و روسیه را با تقویت پایه های فرهنگی جبران نماید.