سید عباس حسینی راد

پدیده جهانی شدن در عصر حاضر باعث تحولات گوناگونی در حوزه های مختلف تکامل بشری شده است. یکی از حوزه های متاثر، باورهای دینی و مذهبی جوامع است. نهضت ها و جنبش های دینی، از جمله پدیده های مهم قرن بیستم می باشند که پیدایش این جنبش ها به نیمه اول و گسترش آن به نیمه دوم این قرن بر می گردد. سوال اصلی این پژوهش این است که فرایند جهانی شدن چگونه و به چه میزان جنبش های دینی را متاثر ساخته و این جنبش ها چه نسبتی با موج جهانی شدن داشته اند؟ در پاسخ به این سوال فرضیه این مقاله این است که «فرایند جهانی شدن از رهگذر برجسته سازی هویت در اشکال مختلف آن و نیز با فرسوده ساختن گفتمان رسمی و دولتی، سبب احیای جنبش های دینی گردیده است». جهانی شدن در ابعاد گوناگون خود با گسترش شبکه های جهانی قدرت، ثروت و اطلاعات و همچنین کاهش اقتدار دولت، زمینه نوعی احساس ناامنی و رها شدگی و بحران هویت را فراهم نموده است. بنابراین جنبش های دینی از آن رو به وجود می آیند که جهانی شدن ورود متدینین را در جهان آتی تحریم کرده و جایی برای دین در سازمان خود در نظر نمی گیرد. در این پژوهش از روش تبیینی تحلیلی استفاده شده است.