دراسه المستوی الأدبی واللغوی لأشعار محمود مناف، قصیده "المناظره الکبری" أنموذجاً (علی ضوء نظریه التواصل لرومان جاکوبسون)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات الادب المعاصر سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۵
135 - 162
السید محمود محمد الموسوی الملقب بمحمود مُناف من الشعراء المعاصرین المغمورین فی عالم الأدب العربی، یعرف محمود مناف بعبقریته الشعریه فضلاً عن لغته الشعریه فیه تجارب قیمه یوفّر دوره القیمه فی إطار العناصر اللغویه بین الأجیال والفصول وغایته إداره المتلقی والحصول علی الکمال والإکتمال. تهدف هذه المقاله التی اعتمدت فی خطتها علی المنهج الوصفی التحلیلی إلی دراسه المستوی الأدبی واللغوی لإحدی قصائده العقائدیه تحت عنوان «المناظره الکبری» فی المستوی الأدبی واللغوی علی ضوء نظریه وظائف اللغه لرومان جاکوبسون یقدم رومان جاکوبسون سِت وظائف للغه فی نظریه تواصل منها: الوظیفه الترغیبیه، الوظیفه العاطفیه، الوظیفه الشعریه، الوظیفه التضامنیه (أو التقمضیه)، الوظیفه الرمزیه والوظیفه المیتالغویه. یقوم هذا البحث بدراسه الوظیفه العاطفیه والشعریه والترغیبیه إتکاءاً علی المستویات الثلاثه للأسلوبیه: المستوی الفکری، والمستوی الأدبی والمستوی اللغوی. ومن النتائج التی توصلت هذه الدراسه إلیها أن الشاعر صادق فی عاطفته، فهو استخدم البحر الکامل الذی یعدّ من أصلح البحور لإبراز العواطف البسیطه غیر المعقده کالغضب والفرح والفخر. وکذلک توصلنا إلی أن نسبه حروف المجهوره الشدیده اکثر من المهموسه والرخوه وهذا یناسب الجو العام للقصیده، إذ إنها تعبر عن شده غضبه علی السیاسه الأمویه. وفی کل هذه الموضوعات نری للوظیفه العاطفیه والترغیبیه دوراً بارزاً. أما فی المستوی الأدبی فوجدنا الشاعر أنه وظف التشبیه والاستعاره فی أغلبیه الاستعمالات لهدف تشویه وتقبیح السیاسه الأمویه ومدح آل البیت (ع) ونسبه التشبیهات البلیغیه أکثر من بقیه التشبیهات و هذا أیضاً یدلّ علی کیفیه إستخدام الدور الشعری للغه.