سید محمد بهشتی نژاد

پرسش از اخلاق در ساحت سیاست، یکی از اساسی ترین پرسش هایی است که با شکل گیری انقلاب اسلامی در اندیشه سیاسی معاصر ایران مطرح شده است و مؤلفه های حاصل از پاسخ به این پرسش مهم ترین شاخصی است که به کمک آن مدیران سیاسی را می توان در دوره های مختلف مورد قضاوت قرار داد. در چنین شرایطی نیازمند شناخت واقع بینانه از دو مقوله اخلاق و سیاست، با در نظر گرفتن عناصر زمان، مکان و اوضاع سیاسی-اجتماعی هستیم به طوری که مفاهیم اخلاقی کمک کند تا ضرورت وجود ارزش ها به دستورهای آمرانه و تکالیف اجباری نینجامند و با توجه به نیازهای موجه از سوی مردم پذیرفته شوند و از سوی دیگر منجر به پایبندی دولت به رعایت مسائل اخلاقی گردد. چراکه دولتی که قواعد اخلاقی را زیر پا می گذارد، قوانین حقوقی را نیز رعایت نخواهد کرد. لذا در این پژوهش تلاش شد تا با واکاوی رابطه اخلاق و سیاست در حکمرانی اسلامی و همچنین مرور الزامات آن در سیره ائمه، شاخص های اخلاق سیاسی مدیران در سیره امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) مبتنی بر روش تحلیل مضمون از نهج البلاغه استخراج گردد. نتایج بیانگر آن بود که این مؤلفه ها در قالب دو محور بینشی (11 شاخص) و رفتاری (14 شاخص) قابل تدقیق است.