سید حسین تقوایی

معماری به رغم تفاوت های سرزمینی که در شکل آن تاثیر فراوانی داشته، دارای ویژگی های ذاتی، پویا و تدریجی است، که آن را هویت می نامند. واژه شناسی هویت، ما را به انسان، معماری و مولفه های تمیز دهنده ی آن می رساند. کلیتی که قبلاً از دیدگاه ملک الشعرای بهار با نام "سبک" به جهان درون و برون انسان تقسیم می شد؛ ولی معنای آن در سده-های اخیر با تحول ایجاد شده در عالم و آدم، با "مد معماری" جایگزین و در دایره ی سلایق گذرای معماران محبوس و از معنای قدیمی خود فرسنگ ها فاصله گرفته است. مولفه های تمیز دهنده ی معماری شامل انسان و باورهایش، مکان و زمان می باشند. در این مقاله ضمن بررسی جایگاه انسان مولف و بهره بردار از معماری، به بررسی مکان از دیدگاه نظریه پردازان پدیدار شناس و روانشناسان محیطی و ارتباط در هم تنیده ی آن با انسان و تاثیر خاطره مکانی پرداخته می شود. مولفه ی زمان، نه صرفاً در نوع قراردادی و معطوف به گذشته و متوجه آینده ی آن، بلکه به عنوان عرصه ی تحقق زندگی مورد مداقه قرار می گیرد. ایجاد چارچوب فکری مناسب برای مفهوم هویت، از اهداف مقاله و سامانه ی جستجوی آن نیز کیفی است.