جمشد عینالی

اکوتوریسم شکلی از گردشگری دوران پست مدرنیسم به شمار می آید که با ساختارهای اقتصادی-اجتماعی جوامع محلی رابطه ی نزدیکی دارد و نقش مهمی در توسعه ی مناطق روستایی از طریق ایجاد فرصت های شغلی و منابع درآمدی و نظایر آن ایفا می کند و به عنوان ابزار قدرتمندی برای حفاظت از تنوع زیستی و فرهنگ های محلی مطرح است. هدف این مطالعه، شناخت نقش اکوتوریسم در توسعه ی سکونتگاه های روستایی دهستان اورامان تخت، از توابع شهرستان سروآباد در استان کردستان است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که برای تبیین موضوع و نتایج آن، از روش های توصیفی - تحلیلی مبتنی بر مطالعه ی میدانی و تکمیل پرسش نامه بهره گرفته شده است. جامعه ی آماری تحقیق، پنج روستای دارای سکنه ی دهستان اورامان تخت است که از بین 1228 خانوار ساکن در آن حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، تعداد 274 مورد به عنوان نمونه انتخاب گردید. روایی گویه ها با بهره گیری از روش پیش آزمون و پانل متخصصان بررسی شد و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ به میزان 768/0 محاسبه گردید. برای تحلیل کمی داده ها از آزمون های آماری نظیر آزمون t تک نمونه ای، آزمون رتبه ای فریدمن، کای دو، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که میانگین عددی همه ی مؤلفه ها بالاتر از میانگین طیف لیکرت است و تفاوت همه ی مؤلفه ها از مطلوبیت عددی مورد آزمون به شکل مثبت ارزیابی و برآورد شده است. علاوه بر این، نتیجه ی تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که بیشترین میزان تأثیر مستقیم اکوتوریسم در ابعاد اقتصادی (550/0) و کالبدی (371/0) توسعه ی روستایی است و کمترین آن نیز به مؤلفه ی زیست محیطی (269/0) اختصاص دارد. از طرفی دیگر، نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که بیشترین اثر کلی مربوط به مؤلفه های اقتصادی (858/0) و کمترین اثر کلی به مؤلفه ی کالبدی (371/0) اختصاص دارد.