مسلم تقی پورجاوی

الگوهای نوین توسعه بر مدار توسعه محلی و بهره گیری از تنوع های مکانی- فضایی استوار هستند؛ بنابراین شناسایی ظرفیت ها و توانمندی های مختلف در سطوح خرد فضاهای جغرافیایی در کانون توجه برنامه ریزان توسعه قرار دارد. از سویی، با توجه به محدودیت های مختلف اعم از فنی، مالی، زمانی و مانند آن، امکان بهره گیری و توسعه تمام ظرفیت ها در سطوح محلی در مدت زمان کوتاه وجود ندارد؛ بنابراین، استفاده از روش های مناسب برای تعیین بهترین مکان از میان تعداد زیادی مکان، با بهره گیری از تعدادی معیارها و شاخص ها، ضروری می شود. یکی از پتانسیل های موجود در سطوح محلی در مناطق روستایی کشور، ظرفیت های توسعه فعالیت های گردشگری است که از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این میان مناطق نمونه گردشگری، از جمله مراکز مهم به منظور گسترش صنعت توریسم محسوب می شوند، به طوری که نقش و اهمیت  این مراکز بر هیچ مدیر و برنامه ریز گردشگری پوشیده نیست. در این پژوهش به کمک تلفیق مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و منطق ارزش گذاری لایه ها (IndexOverlay) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مدلی جهت تعیین و مکانیابی بهینه مناطق نمونه گردشگری که بر روی استان سیستان و بلوچستان اعمال شده است، ارائه می گردد. در این استان ایجاد ۵4 منطقه و 48 روستای نمونه گردشگری به تصویب هیئت دولت رسیده است. لذا با استفاده از مدل پیشنهادی، مناسب ترین سایت جهت احداث منطقه نمونه گردشگری جدید برای استان انتخاب شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مناطق گردشگری دره سرباز، تیس و تنگه فنوج مناسب ترین گزینه ها برای انتخاب به عنوان مناطق نمونه گردشگری و تهیه طرح جامع گردشگری هستند.