شعیب رستمی استادکلایه

بر اساس رویکرد حسابرسی ریسک تجاری، حسابرسان در فرآیند ارزیابی یک واحد تجاری باید تکنیکهای کنترل مدیریت استراتژیک و فرآیندهای عملیاتی را تعریفودرک کنند. همچنین آنها باید از طریق انتخاب فرآیندهای کنترل ریسک در فرآیندهای عملیاتی مهموحیاتی، نوعواندازه ریسک های تجاری باقی مانده را که ممکن است بر صحت و منصفانهبودن صورت های مالی تأثیر بگذارد، برآورد کنند. در پژوهش حاضر با بهره گیری از رهیافت کیفی و به کمک نظریه دادهبنیاد و استفاده از مصاحبه های عمیق با 31 نفر از خبرگان حسابرسی در سال 1400 با عناوین شریک، اعضای سازمان حسابرسی و اعضای کارگروههای تخصصی جامعه حسابداران رسمی در جهت درک معانی ذهنی آنها از رویکرد حسابرسی ریسک تجاری در اجرای حسابرسی، مصاحبه صورت گرفت. مضافاً از داده های متنی مندرج در یادداشتها و مقالات نشریات حرفه ای بینالمللی پیرامون رویکرد فوق که عمدتاً ارائه کننده دیدگاه خبرگان مختلف بود نیز استفاده شد. داده های پژوهش به کمک روش کدگذاری باز در نظریه دادهبنیاد، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و مقوله های اصلی ، مقوله های فرعی و خُردمقوله ها (مفاهیم ) استخراج گردید. به کمک رویکرد سیستمی که شامل ورودی ها، فرآیندها، خروجی ها، پیامدها و عوامل زمینه ای است ، مدل کارایی اجرای حسابرسی بر اساس حسابرسی ریسک تجاری طراحی و مقوله های پدیدارشده در قالب آن ارائه گردید. با عنایت به محدودبودن دامنه پژوهش های پیشین پیرامون این رویکرد و به ویژه فقدان پژوهش جامع در ایران، مدل طراحی شده که چندوجهی بوده و حاصل دیدگاه خبرگان مختلف حسابرسی است ، دیدگاه جامع و وسیعی از کارایی اجرای حسابرسی بر اساس حسابرسی ریسک تجاری ارائه می نماید که می توان از آن در برنامه های بهبود کیفیت حسابرسی ، ارزیابی کار حسابرسی مستقل و سایر راهبردهای کلان جهت توسعه روششناسی حسابرسی در ایران استفاده نمود. با توجه به کمبودهای روش فعلی حسابرسی ایران، ادغام رویکرد حسابرسی ریسک تجاری در روش فعلی، نویدبخش است. این رویکرد با توجه به ارزش ذاتی اثبات شده، میتواند باعث رفع حسابرسی بیش از حد شود و به عنوان روش طبیعی و صحیح اجرای حسابرسی درنظر گرفته شود.