سیده زهرا رضویان

شگفتی ها و پدیده های رازآلود موجب سرگرمی و گاه ترس آمیخته به اعجاب انسان است. شوق آگاهی از پدیده هایی این چنین و برقراری ارتباط با آن ها از گذشته تا امروز همواره در ذهن بشر وجود داشته و این اشتیاق در فرهنگ و ادب برخی از جوامع انسانی در قالب خیال پردازی، افسانه و اسطوره ظهور یافته است. مسلمانان نیز علاقه فراوانی به این موضوعات داشتند و خلق آثار بسیاری با عنوان «عجایب نامه» در فرهنگ اسلامی شاهدی بر این ادعاست. نویسندگان مسلمان در خلق این آثار از کتاب های متقدمان، شنیده های معاصران و گاه مشاهدات خویش بهره می بردند. جغرافیای شگفتی هایی که توجه آنان را به خود جلب می کرد، گستره وسیعی از قلمرو پهناور اسلامی تا ممالک دور و نزدیک غیراسلامی را دربرمی گرفت. در میان ممالک دارالکفر، چین به جهت بُعد مسافتش با عالم اسلام، مناسبات نسبتاً کمتر مسلمانان با ساکنانش و آگاهی های اندک درباره مردمانش، در ساحت اندیشه و خیال مسلمانان سرزمینی رازآلود می نمود. مقاله حاضر می کوشد با بهره بردن از روش توصیفی تحلیلی از سیمای این سرزمین گسترده در عجایب نامه های مسلمانان تا سده 9 ق سخن گوید.