محمدعلی قهرمانی

الگوی ساخت کالبدی را می توان ساده ترین راه در راستای دستیابی به شکل گیری همبستگی اجتماعی و کاهش انزوای اجتماعی دانست. بی تردید کیفیت کالبدی شهر در میزان و چگونگی برقراری روابط اثرگذار خواهد بود؛ به عبارت دیگر، روابط اجتماعی موجود در شهر که مقداری از آن ها ناشی از نقش مراکز مذهبی موجود در محله است؛ روح محله را زنده می سازد و بدون شک، کمیت و کیفیت آن، درگرو سلامت کالبد محله خواهد بود. هدف این تحقیق بررسی و شناسایی شاخص های نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله های تجریش در منطقه 1 و شاه عبدالعظیم در منطقه 20 تهران با رویکرد سرمایه اجتماعی که می تواند با کاهش انزوای اجتماعی این محله با رویکرد سرمایه اجتماعی منجر شود. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. داده ها به صورت پرسشنامه و مصاحبه سازمان یافته در میان شهروندان محله  تجریش در منطقه 1 و محله شاه عبدالعظیم در منطقه 20 تهران برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و lisrel8.8 و Excel استفاده شد. بررسی نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی، از طریق معیارهای؛ (ساختاری، ارتباطی، شناختی) بررسی شدند. از طریق تجزیه وتحلیل داده های پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مشخص شد که زیرمعیارها و سؤالات تحقیق به طور کامل معرف مؤلفه های 3 گانه ب نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی، نمونه موردی: (محله تجریش در منطقه 1 و محله شاه عبدالعظیم در منطقه 20 تهران) هستند. بر اساس آزمون پیرسون؛ مؤلفه ی ارتباطی بالاترین تأثیر را بر روی کاهش انزوای اجتماعی محله های تجریش و شاه عبدالعظیم می گذارد (beta=0.779)( beta=0.698) دارد. بیشترین تأثیر و ارتباط بین سرمایه اجتماعی و مؤلفه های 11گانه نقش مراکز مذهبی بر کاهش انزوای اجتماعی محله های شهری به ترتیب زیر است: مشارکت، حضور پذیری، هویت، اعتماد، صداقت، دین داری، روایات مشترک، ترکیب روابط، همگونی اجتماعی، نهادی، الزامات و انتظارات.مدل مفهومی تحقیق با استفاده از مدل لیزرل تدوین و برازش آن از طریق ضرایب تی استانداردشده بر روی نشانگرهای مدل( که بزرگ تر از قدر مطلق 1.96) تائید گردید. مؤلفه های تحقیق نیز بر اساس میانگین رتبه ای آزمون فریدمن اولویت بندی شدند که عبارت اند از؛  بعد ارتباطی(1.17)،بعد ساختاری (2.87)، بعد شناختی (3.16). نتایج نهایی حاصل از بررسی شاخص کلِ نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی، میانگین محله ی تجریش 2.95 محله ی شاه عبدالعظیم 2.82 می باشد. هر دو محله ازنظر نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی در وضعیت نزدیک به میانه نظری می باشد و تأثیرگذاری مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی این دو محله مشهود است. در پایان پس از تدوین مدل مفهومی و ارائه پیشنهاداتی جهت کاهش انزوای اجتماعی محله های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی با استفاده از نقش مراکز مذهبی، در محله های تجریش و شاه عبدالعظیم ارائه شد.