مهسا دهقانیان

گسترش شهرنشینی، اثرات معناداری بر کره زمین دارد. یک از اثراتی که امروزه مردم با آن سروکار دارند گرم شدن کره زمین است که به عنوان جزایر حرارتی شهری نمود پیداکرده است. جزایر حرارتی، منطقه شهری است که به میزان قابل توجهی گرم تر از محیط اطراف هست. هدف از پژوهش، استخراج تغییرات مکانی-زمانی جزایر حرارتی شهر شیراز با استفاده از تصاویر ماهواره ای و تعیین رابطه بین نوع پوشش زمین و دمای سطح آن می باشد. در این راستا، ابتدا پیش پردازش های لازم جهت تهیه نقشه کاربری بر تصاویر انجام شد و تغییرات پوشش زمین، آب، باد، پوشش گیاهی و آلبدو و شاخص ضریب دید آسمان محدوده موردمطالعه نیز استخراج و تصاویر ماهواره ای در محیط GIS تهیه و تفسیر شد. نتایج نشان می دهد نقطه شماره 9 (باغات قصرالدشت شیراز) کمترین دما را دارد و همین موضوع نشان دهنده رابطه معکوس فضای سبز با جزایر حرارتی است. استفاده از داده های سنجش ازدور نقش مهمی در مدیریت فضای شهری دارد و به نحوی کارآمد مدیران شهری را در برنامه ریزی فضای شهری یاری می رساند. مصالح ساختمانی شهری تأثیر به سزایی در تشدید جزایر حرارتی دارند به این صورت که به کار بردن مصالح استاندارد تا مقدار زیادی باعث کاهش دما می شود و پوشش گیاهی اثر کاهنده و سطوح ساخته شده، اثرات تشدیدکننده بر جزایر حرارتی دارند. الگوی توزیع مکانی زمانی جزایر حرارتی متأثر از الگوی پراکنش کاربری اراضی است.

ارزیابی میزان توسعه یافتگی جوامع از دغدغه های برنامه ریزان منطقه ای در همه کشورها بوده است. به کارگیری معیارهای کمّی جهت سطح بندی سکونتگاه ها منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی شده و معیاری جهت کاهش و رفع نابرابری های میان آن ها محسوب می گردد. برای رفع عدم تعادل منطقه ای، باید مناطق از نظر میزان برخورداری در زمینه های مختلف شناسایی و سطح بندی شود. هدف این پژوهش، شناسایی مناطق محروم و برنامه ریزی برای کاهش شکاف های درون منطقه ای جهت نیل به توسعه متوازن است. در این پژوهش 12 شاخص جهت بررسی توسعه یافتگی در چارچوب آنالیز تاکسونومی عددی اقدام به سطح بندی درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان بوشهر، انتخاب شده است. روش کار این تحقیق توصیفی- تحلیلی است. در این سطح بندی، شهرستان بوشهر با ضریب توسعه یافتگی 0.01382 برخوردارترین و شهرستان جم با ضریب 0.724444 محروم ترین شهرستان استان شناسایی شده است. بر پایه این تحقیق الگوی مرکز-پیرامون بر ساختار فضایی استان بوشهر حاکم است.