محمدعارف کریمی

«اثربخشی» به عنوان مهم ترین شاخص عملکرد سازمانی، همواره از اهمیت برخوردار بوده، چگونکی فهم و تعیین معیارهای آن محل توجه پژوهشگران مدیریت بوده است. در پژوهش حاضر، تلاش شده است تا مفهوم «اثربخشی»، معیارها و راهبردهای آن در متون اسلامی با روش «توصیفی- تحلیلی» بررسی شود. با بررسی ادبیات رایج و تحلیل آیات و روایات، می توان گفت: اثربخشی از دیدگاه اسلام، دارای معنا و معیارهای ارزیابی خاصی است که با ادبیات مدیریت تفاوت اساسی دارد. «اثربخشی» از دیدگاه اسلام، عبارت است از: حسن انجام عمل، و عمل شایسته ای که برخوردار از معیارهای ذیل باشد: ایمان خالصانه، نیت صادقانه، و الزام عملی به انجام کار درست و شایسته. برای تأمین و تحقّق کار درست و شایسته، راهبردهای ذیل را می توان از منظر اسلام در نظر گرفت: حُسن تدبیر، بهره گیری از تجربه، مشورت و نظرخواهی، ارزش گرایی در کار، اتقان در انجام کار، و انجام دادن کامل کار.

محیط پیچیده امروزی با خلق فناوری های نوین و ظهور سازمان های غول پیکر، ضرورت کار تیمی را افزایش داده است. اهمیت کار تیمی در سازمان های کنونی از این حیث است که فعالیت فردی و هرگونه کاری اهداف سازمان ها را محقق نمی سازد. تحقق اهداف سازمان ها درگرو تیم های اثربخش کاری است که بتوانند با در اختیار گرفتن نیروی انسانی شایسته و استفاده درست از دیگر منابع، بیشترین سود و بهترین خدمت را به سازمان و جامعه ارائه کنند؛ بنابراین، پژوهش پیش روی به دنبال پاسخ به این مسئله اساسی است تا مؤلفه های تأثیرگذار بر اثربخشی کار تیمی را از منظر اسلام تبیین کند. بدین منظور، نگارندگان این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی متون دینی پرداخته و ترسیم اهداف عالی، تعهد، مسئولیت پذیری، اعتماد، همکاری و تسهیل ارتباطات اجتماعی را به عنوان مهم ترین مؤلفه های تأثیرگذار بر اثربخشی کار تیمی از منظر اسلام تحلیل کرده اند.