مهرداد طولابی نژاد

برای سنجش سطح توسعه، تغییر و تحولات فرایند توسعه روستایی و با هدف برنامه ریزی و ارزشیابی طرح های توسعه روستایی از شاخص-های مختلفی استفاده می شود. یکی از شاخص های مهم برای سنجش برنامه های توسعه روستایی استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) می باشد. این شاخص به دلیل سادگی و قابلیت استفاده در سطح وسیع برای سنجش و یا مقایسه سطح توسعه بین مناطق مختلف کاربرد فراوانی دارد. در این مطالعه نیز با استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی موریس و مک آلپین به بررسی سطح توسعه روستاهای کشور پرداخته شده است. در این پژوهش با رویکردی اثباتگرایانه و پوزیتیویسم که دارای ماهیتی کاربردی است و بر روش های کمی تاکید دارد، به پیگیری هدف تحقیق که سنجش سطح توسعه روستاهای ایران است، پرداخته شد. داده های تحقیق از منابعی چون مرکز آمار ایران، داده های وزارت بهداشت و درمان و سالنامه های آماری استان ها گردآوری و با استفاده از فرمول های سنجش ضریب سطح توسعه موریس و مک آلپین، سطح توسعه روستاهای کشور محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که سطح توسعه روستاهای کشور از نظر شاخص-های طبیعی کیفیت زندگی با همدیگر تفاوت دارند. استان های مرکزی کشور از نظر ضریب این شاخص نسبت به مناطق دیگر کشور در سطح مناسبی از توسعه روستایی قرار دارند. در حالی که استان های حاشیه ای کشور در سطح متوسطی از توسعه قرار دارند، و استان سیستان و بلوچستان که جز استان های توسعه نیافته کشور محسوب می شود، در پایین ترین سطح توسعه روستایی قرار گرفته است.