فرشته شکیبا

باوجود تلاشهای فراوانی که در دهه های اخیر برای بهبود فرایند طراحی معماری انجام گرفتهاست، بهندرت راهحلهایی روشن برای طراحی معماری درجهت کمک به طبیعت، تدوین شدهاست. ازاینرو تحلیل، مقایسه و بررسی نمونه های موجود و آثار معماران بزرگ برای پاسخگویی به چگونگی استخراج راهکارهای طراحی آنان در مواجه با طبیعت و دستیابی به سرنخهایی بهمنظور برانگیختن قوه تخیل طراحان در بهرهگیری از آن، ضروری بهنظر میرسد. برمبنای این فرض که با تحلیل و مقایسه دو نگرش متفاوت به طبیعت در طراحی معماری، راهکارهایی درراستای الهام از طبیعت بهدستآید. بنابر آنچه بیانشد در پژوهش حاضر، تلاش برآن است تا دو رویکرد پویا و تندیسگرای معمار آکادمیکی اسپانیا، سانتیاگو کالاتروا، با رویکرد فضاگرای معمار تجربی ژاپن، تادائو آندو، به طبیعیت باهم مقایسهشوند. ضمن اینکه در روند این مطالعات افزونبر بررسی شاهکارهای معماری این دو معمار، مؤلفه هایی از طراحی ملهم از طبیعت آنها استخراج و دستهبندی میشوند. نوع این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و روش تحقیق به کاررفته در آن هم قیاسی است. درواقع نگارندگان با بهرهگیری از این روش، مطالعات تئوریک کتابخانهای و الکترونیکی واکنشهای این دو معمار را دربرابر مؤلفه هایی طبیعی همچون نیروهای طبیعی، بستر، نوع پیشروی معماری آنها در طبیعت و چگونگی استفاده از نور مطالعه و بررسیکردهاند. با مقایسه وکنکاش رویکردهای الهام از طبیعت در کارهای این دو معمار، ویژگی متنگونه طبیعت بهدستآمد که هرکس بنابر پیشزمینه های شخصیتی، پیشینه علمی، زمینه مطالعات، فرهنگ و ارزشهای اجتماعی از آن برداشت متفاوتی خواهدداشت. همچنین ضمن دستهبندی الگوهای بهرهگیری از طبیعت در آثار این دو معمار، مؤلفه ها و راهکارهایی برای بهرهگیری بهتر از طبیعت جهت انگیزش تخیل و استفاده طراحان از آنها پیشنهاد شدهاست. مؤلفه ها و راهکارهایی همچون انتخاب سایت در بطن طبیعت، نفوذ نور به درون بنا، رخنه در طبیعت بهصورت فیزیکی، رخنه در طبیعت بهشکل بصری، ترکیب فضا با عناصر طبیعت، آفرینش منظر پویا، الهام از درختان، بدن انسان، پرندگان و جانداران و پیوستگی و ارتباط آنها با محیط اطراف خود.