ایوب ایرانشاهی

شهر دوستدار سالمند به عنوان رویکردی جدید در شهرسازی از سوی سازمان بهداشت جهانی معرفی شده است. هدف از این پژوهش استخراج شاخص های فضای شهری در شهر دوستدار سالمند و ارزیابی میزان مطابقت خیابان چهارباغ عباسی اصفهان با شاخص های شهر دوستدار سالمند است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی از مطالعات کتابخانه ای برای استخراج شاخص های مرتبط با کیفیت فضاهای شهری در شهرهای دوستدار سالمند استفاده شده است. سپس برای سنجش شاخص ها، بر اساس روابط تعریف شده توسط نگارندگان و استانداردها، از نرم افزار GIS و مطالعات میدانی استفاده شده و در نهایت میزان مطلوبیت تمامی شاخص ها ارائه شده است. در نتیجه پژوهش شاخص هایی مانند دسترسی به سرویس های بهداشتی، دسترسی به حمل و نقل عمومی و دسترسی به فضاهای به عنوان مطلوب ترین شاخص ها و شاخص هایی مانند ابعاد و اندازه بلوک های ساختمانی و نیز فضاهای عابر پیاده به عنوان ضعیف ترین شاخص ها در این خیابان شناخته شدند.

در سال های اخیر جمعیت کلان شهرها و شهرهای بزرگ کشور ایران با نرخ فزاینده ای رو به رشد بوده و در پی مهاجرت فزاینده، فشارهای زیادی بر زیرساخت های اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و اکولوژیک این شهرها وارد شده است. شهرهای جدید با اهدافی همچون کاهش جمعیت کلان شهرها، ایجاد اشتغال و غیره به وجود آمده اند، اما بی توجهی به کیفیت های فضای شهری در اثر سرعت ساخت وساز و تسریع در سرریز جمعیت کلان شهرها سبب به وجود آمدن شهرهای جدید عاری از کیفیت مطلوب زندگی شهری و اجتماعی و حتی در برخی موارد شهرهای خالی از سکنه و بی هویت شده اند. شهر جدید بهارستان در نزدیکی شهر تاریخی اصفهان و با بهره گیری از پتانسیل طبیعی مناسب و کیفیت اکولوژیک مطلوب می تواند کمک شایان توجهی به کاهش جمعیت کلان شهر اصفهان و کاهش فشارهای اقتصادی و اشتغالی این شهر بنماید. در این پژوهش توصیفی تحلیلی پس از تدقیق تعاریف و مفاهیم کیفیت های فضاهای شهری و نحوه ارتباط و تأثیر هرکدام از آن ها بر سایر کیفیت ها ، اصلی ترین کیفیت های مؤثر در ایجاد شهرهای جدید بر اساس نظر متخصصین و اساتید و بر مبنای پرسشنامه استخراج شده است. سپس با استفاده از روش AHP و با بهره گیری از نرم افزار Expert Choice به ارزیابی و اندازه گیری کیفیت های اصلی استخراج شده در شهر جدید بهارستان پرداخته ایم. نتایج نشان می دهد که کیفیت های حضور پذیری، کارایی، حس تعلق، خوانایی و سرزندگی به عنوان کیفیت های اصلی شناخته شدند که تمامی این کیفیت ها در شهر بهارستان در سطحی نسبتاً نامناسب و پایین تر از حد مطلوب قرار داشته و کیفیت حضورپذیری از سایر کیفیت ها در سطح نامناسب تری قرار داشت.