نجابت پیران

همواره محیط های باز انسان ساخت بر ادراک انسان تاثیر می گذارد. در این میان توجه به باغ ایرانی، که متعلق به فرهنگ ایرانی است به عنوان محیط باز انسان ساختی که در طول زمان به عنوان فضایی مناسب مورد استفاده عموم قرار گرفته است حائز اهمیت است. توجه به عوامل تاثیر گذار این فضاها در امر طراحی می تواند سبب ایجاد محیط هایی گردد که علاوه بر رفع نیازهای انسان، محیطی پویا و مناسب برای استفاده عموم ایجاد شود. هدف از این پژوهش یافتن مولفه ها و معیارهایی در باغ های ایرانی می باشد که سبب ایجاد ادراک مثبت در انسان می گردد. از این رو مقاله که پژوهشی تحلیلی-کاربردی است و با استفاده از پرسشنامه به بررسی باغ های نمونه موردی (باغ ارم، باغ جهان نما و باغ دلگشا) که همه باغ های قدیمی شیراز می باشند، پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که که مولفه های جنبی کیفی و شکلی مکان در بعد محیط های باز انسان ساخت و نیز مولفه های محور ورودی و الگوی چهار باغ و کیفیت زیبایی در بعد باغ ایرانی در هر سه باغ با یکدیگر رابطه معنا داری داشته و همگی سبب ایجاد آرامش و خلوت و در نتیجه بر ادراک انسان تاثیر گذار خواهد بود.

در سیاست گذاری شهر اسلامی باید اصول دین، احکام و احادیث، بر تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های شهری تاثیرگذار باشند. می توان در موضوع های گوناگون شهرسازی از طریق استخراج مؤلفه های معنایی، به صورت (کالبد) شهر پرداخت و نیز بر اساس کالبد شهری به ذات هستی(معنا) در شهر اسلامی دست یافت. در همین راستا پژوهش حاضر به تبیین مؤلفه های معناشناسی شهر اسلامی در راستای سیاست گذاری توسعه پایدار شهری پرداخته است. روشی که در این پژوهش به کار گرفته شده است روش کیفی می باشد که به صورت توصیفی و تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. مطالعات با توجه به تبیین  مفهوم معنا و معناشناسی و خاستگاه آن در آثار معماری و همچنین معیارهایی به منظور تحلیل معنایی فضای شهری  به عناصری چون نشانه و نشانه شناسی و همچنین هنرشناسی صورت گرفت. سپس رابطه معنادار بین معنا و نشانه ها  و زیبایی شناسی در کالبد شهر اسلامی بررسی شده و علاوه بر بیان چیستی شهر اسلامی، مبانی، ارکان، عناصر آن و بیان شکل شهر اسلامی از منظر نظریه پردازان، تحلیلی در راستای مؤلفه های معنایی شهر اسلامی بیان گردید و تبیین شاخص های اصالت وجود، اصالت ماهیت، علم نسبت به پدیده ها، یگانگی عین و ذهن، ارتباط دو سویه معنا و صورت گرفت. یافته تحقیق حاکی از این است که با توجه به اینکه در شکل گیری شهر اسلامی، توجه به مراتب هستی دارای اهمیت می باشد، بنابراین با توجه به نقش مهم کالبد در جوامع امروزی و عدم توجه به ابعاد معنایی در کالبدهای شهری، سیاست حضور و ارتباط مؤلفه های معنایی در شهر اسلامی، می تواند فضا را به سمت آرمان های اصلی اسلامی رهنمون سازد.

رشد جمعیت و افزایش زندگی اپارتمانی، موجب مواجه شدن با کمبود فضای سبز در شهرها شد که همین امر سبب پیدایش فضاهای باز در شهرهای امروزی در جهت رفع نیاز های افراد جامعه شده است. انسان با حضور در هر فضا رفتار و ادراک متفاوتی دارد. در این میان توجه به ایجاد فضاهایی بر اساس نیاز های انسان از جمله اجتماع پذیری مورد توجه می باشد که شناخت عوامل تاثیرگذار و مهم در امر طراحی برای ایجاد محیط های باز اجتماع پذیر سبب کار امد تر شدن این گونه فضاهای باز می گردد لذا با بررسی مولفه ها و معیار های موثر در طراحی می توان سبب ایجاد فضاهای باز اجتماع پذیری شد که سبب ادراک بهتر فضا می گردد. این تحقیق بر آن است تا به بررسی معیارهای تاثیرگذار بر اجتماع پذیری در محیط های باز بپردازد و نیز تاثیر آن بر ادراک انسان را مورد سنجش قرار دهد. این مقاله که پژوهشی تحلیلی-کاربردی است و در حوزه مطالعات میدانی، روش پیمایشی با ابزار گردآوری داده به صورت پرسشنامه انجام شده است و همچنین در قالب مطالعه ی کاربردی، تجزیه و تحلیل داده های مورد بررسی پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که اجتماع پذیری سبب ایجاد محیط های پویا و ارتقا کیفیت محیط می گردد و همچنین رابطه معناداری با ادراک انسان دارد بدین منظور توجه به مولفه ها و معیار های موثر در جهت اجتماع پذیر بودن محیط می تواند سبب ایجاد ادراک مثبت برای افراد استفاده کنندگان گردد و میل به حضور در فضاهای باز را افزایش دهد بنابراین محیطی سودمندتر ایجاد خواهد شد.