محمدامین پورطاهری

وجود ساختارها و محتوای نظام ارزشی در هر جامعه ای به دلیل اینکه قادرند موجب شکل گیری بینش ها و نگرش ها شوند از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. بر این اساس در مکتب سکولار گزاره ها و اصول ارزشی در امنیت شهری دارای نقشی محدود ولی در مکتب شریعتمدار که تمامی پدیده های سیاسی- اجتماعی تحت تأثیر مؤلفه های ارزشی قرار می گیرند، وجوه ارزشی و هنجاری نقشی مهم ایفای می نمایند. در مکتب متعالی اسلام امنیت شهری از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و با معیارهای ارزشی موردسنجش و ارزیابی قرار می گیرند. در این راستا با تأکید بر روش شناسی "تحلیل محتوا" بیش از 35 منبع تبیین کننده مفهوم امنیت و امنیت شهری با رویکرد اسلامی از طریق نرم افزار ابر واژگان مورد تحلیل قرارگرفته شد که نتایج آن نشان می دهد، 8 معیار هویت بخش، شاخص های اصلی برای سنجش و ارزیابی امنیت شهری محسوب می شوند. روش ابر واژگان نوعی تحلیل محتوی از منابع در دسترس است که فراوانی و تعدد واژه های تبیین کننده امنیت شهری را در بوته تحلیل قرار می دهد. همچنین با استفاده از روش ها و مدل های وزنده در فرایند تحقیق اقدام به توزین معیارهای امنیت شهری بر مبنای روش جمع رتبه ای گردید که نتایج نشان می دهند، برخورداری از ایمان، معنویت، ارزش ها و باورهای دینی در سنجش و ارزیابی امنیت شهری 22 درصد اهمیت، بهره مندی از عدالت، برابری و عدم تبعیض و ظلم 44/19 درصد و برخورداری از رفاه مادی (درآمد و اشتغال پایدار) و به دوراز فقر، بیکاری و گرانی نیز 67/16 درصد اهمیت و اوزان را به خود اختصاص داده اند. بدین ترتیب در مکتب متعالی اسلام هم زمان به ترتیب وجوه غیرمادی و مادی در تبیین معیارهای سنجش امنیت شهری مورد تأکید قرار می گیرند.

احساس امنیت شهروندان از مهم ترین ویژگی های مکان های شهری است. بدین منظور سنجش و ارزیابی احساس امنیت شهری همواره کانون توجه مطالعات شهری بوده است. هدف اصلی تحقیق حاضر ارزیابی عوامل مؤثر بر احساس امنیت شهری کلانشهر تهران با استفاده از روش تصمیم گیری مبتنی بر خطا و ارزشیابی آزمایشگاهی (دیماتل) به عنوان روشی جامع و یکپارچه است. در این پژوهش محققان نشان می دهند که 8 معیار اصلی در ارزیابی احساس امنیت شهری در کلانشهر تهران حائز اهمیت است. بر حسب نتایج تحقیق، وجه امنیت اقتصادی و رفاه مادی و نیز وجه عدالت محوری بیشترین تأثیر را بر سایر عوامل احساس امنیت شهری در سطح کلانشهر تهران داشته اند. محققان نتیجه گیری می کنند که در عدم احساس امنیت شهری در کلانشهر تهران عناصر اقتصادی چون فقر، درآمد، بیکاری، گرانی و نیز توزیع ناعادلانه منابع و توأم با تبعیض مؤثرند و می توانند در سلامت جسمی و روحی شهروندان و درنهایت در بروز ناامنی تأثیرگذار باشند.