محمود پک

الگوی بومی مساکن روستایی هر ناحیه متأثر از عوامل طبیعی و اکولوژیکی شکل میگیرد و بر پایه نگرش سیستمی همه اجزای آن دارای پیوندهای ساختی - کارکردی بوده و همواره طی روندهای زمانی تکامل مییابند. امروزه از منظر توسعه پایدار همانطوریکه درک دقیق و درست از بومشناسی مساکن روستایی مناطق مختلف کشور حائز اهمیت است، شناسایی، حفظ و پایدارسازی الگوهای بومی نیز بسیار ضروری است.طرح بهسازی مسکن روستایی یکی از مهمترین طرحهای کالبدی است که طی دهه اخیر به سبب اختصاص تسهیلات بانکی کم بهره از سوی دولت در سراسر کشور با استقبال فراوانی از طرف روستائیان روبرو شده است. اگرچه این طرح به لحاظ رفع محرومیت و مقاومسازی موفقیت قابل ملاحظهای داشته است، اما به نظر میرسد معیارهای مربوط به الگوی بومی مساکن را کمتر مورد توجه قرار داده است. این مقاله طرح بهسازی مسکن روستایی را در دهستان آق آباد واقع در شهرستان گنبدکاوس از این دریچه مورد ارزیابی قرار داده است.شالوده روش تحقیق بر تبیین و تحلیل دادههای میدانی استوار است که با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه از 280 خانوار نمونه بصورت تصادفی بدست آمده است. جامعه آماری نیز به دو گروه استفادهکنندگان تسهیلات بانکی (وام مسکن) و فاقد تسهیلات بانکی تقسیم شدند.نتایج تحقیق نشان داد، اگرچه این طرح در زمینه ارتقاء فرهنگ روستائیان در زمینه تهیه نقشه و پلان واحدهای مسکونی، رعایت حریم امنیت و الگوی مصرف انرژی نتایج مثبتی داشته است، لیکن در زمینه بسیاری از معیارهای الگوی بومی مسکن ترکمن از جمله: جانمایی خانه در حیاط، جهتیابی خانه، تغییر کارکردهای اقتصادی (کاهش فضاهای مکمل) و ارتفاع بنا نتایج مناسبی نداشته است.