سید مرتضی موسوی دارانی

امروزه مسائل پناهندگان در جهان بیش از پیش در حال توجه و تأمل است و در میان حمایت از حقوق آن ها اهمیت دارد؛ در این بین در کشورهایی که در تقسیم بندی سیاسی-جغرافیایی آن ها ایالت یا استان از خودمختاری و استقلال نسبی برخوردار است هرکدام از ایالات قوانین و مقررات ویژه ای در ارتباط با پناهندگان و پذیرش آن-ها دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تحلیل حمایت از حقوق پناهندگان در دولت محلی ایالت کالیفرنیای آمریکا انجام شد. مطابق یافته های پژوهش حاضر، موضوع پناهندگان به طور رسمی در اسناد بین المللی به بعد از جنگ جهانی دوم و تأسیس سازمان ملل متحد برمی گردد. مطابق این کنوانسیون دولت های متعهد حق اخراج، اعاده یا بازگرداندن پناهنده را ندارند و حقوق مروبط به کسب تابعیت و حق آزادی رفت و آمد را برای پناهندگان به رسمیت می شناسند. در این کنوانسیون سایر حمایت های حقوق در حوزه اشتغال، حق مراجعه به دادگاه، آموزش و تأمین اجتماعی به رسمیت شناخته شده است. در قوانین ایالات متحده آمریکا نیز مطابق اعلامیه حقوق و وظایف آمریکائی، ایالات متحده وظیفه دارد حقوق بشر همه پناهندگان را به طور یکسان اعم از مهاجرین قانونی و غیر قانونی تضمین کند، که شامل حقوق شخصی، آزادی، رفتار انسانی، حداقل تضمین های دادرسی مناسب، برابری و عدم تبعیض و حمایت از زندگی خصوصی و خانوادگی می باشد. در همین راستا دولت محلی کالیفرنیا انواع حقوق و حمایت های قانونی برای پناهندگان و فرزندان آن ها را فراهم کرده است که مهم ترین آن ها در حوزه بهداشت و خدمات عمومی، آموزش، و کار است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی انواع حمایت های حمایت های اجتماعی-اقتصادی از پناهندگان در ایران انجام شد. پژوهش حاضر به صورت پیمایشی-توصیفی و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. به لحاظ هدف تحقیق حاضر کاربردی و به لحاظ ماهیت نیز توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه صاحب نظران جامعه شناسی، حقوق و علوم سیاسی مستقر در تهران بودند که با نمونه گیری گلوله برفی تعداد 30 نفر از آن ها انتخاب شد. به منظور شناسایی حمایت ها، بعد از مرور مبانی نظری و پیشینه تحقیق، 10 نوع حمایت اجتماعی-اقتصادی شناسایی شد که در قالب پرسشنامه ای در مقیاس رتبه ای و طیف لیکرت در اختیار نمونه آماری قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل داده ها تی تک نمونه ای و ازمون فریدمن بود. نتایج تحقیق نشان داد: از منظر صاحب نظران 10 نوع حمایت از پناهندگان لازم است که عبارتند از؛ حمایت بهداشتی-درمانی، جق آموزش، حق مسکن مناسب، حق کار، حق داشتن بیمه اجتماعی، حق تردد، حق دادخواهی، حق دریافت کمک های دولتی، حق عدم بازداشت و اخراج و حق ازدواج و طلاق است. از این 10 نوع حمایت نیز حمایت بهداشتی-درمانی، حق مسکن مناسب، حق رفت و آمد و تردد، حق کار و حق دادخواهی بیشترین اهمیت را دارند.