حسن زینال نژاد

اکثر کشور های جهان از اقوام متعدد تشکیل یافته اند. این تنوع در اغلب کشور های مزبور منبع خشونت بوده و موجب بروز جنگ ها و درگیری های داخلی و از بین رفتن جان میلیون ها انسان بوده است. کشور ایران نیز دارای تعدد و تکثر قومی است و اقوام ایرانی به طور عمده در حاشیه و نوار مرزی ایران شکل گرفته اند. شهرستان ماکو نیز با ترکیب جمعیتی از هر دو قوم ترک آذری و کرد در منتهی الیه شمال غربی ایران و در همسایگی کشور های جمهوری ترکیه و آذربایجان قرار گرفته است. تنوع قومی در ایران نیز همانند سایر کشور ها گاه منبع در گیری و منشاء خشونت های قومی و موجب بروز بحران های امنیتی در اقصی نقاط قوم نشین بوده  و مرکز را نیز تحت تأثیر قرار داده است.  ازآن جمله می توان به بحران های مهاباد و فرقه دمکرات آذربایجان در فواصل سال ها 1324– 1325 .  و نیز بحران های مناطق قوم نشین پس از انقلاب اسلامی و بحران آذربایجان در سال 1385 و دامنه آن در شهرستان ماکو و... اشاره نمود. هدف این پژوهش بررسی و شناسایی راهکارهای ارتقاء سطح همگرایی اقوام ایرانی برای ایجاد همبستگی و وفاق اجتماعی به منظور دستیابی به یک امنیت پایدار می باشد. تحقیق به صورت موردی و بر روی اقوام ساکن در شهرستان ماکو انجام پذیرفته است.  روش تحقیق از نوع توصیفی زمینه یاب (پیمایشی) است.  جمعیت ترک و کرد زبان ماکو به عنوان جامعه آماری و حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970 م) تعداد 382 نفر به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای است که در تنظیم آن از طیف لیکرت استفاده شده است.  روایی پرسشنامه با مطالعه منابع،  انجام تست اولیه، مصاحبه حضوری با اهل خبره و کارشناسان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه ها 286/0، محاسبه شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها در سطح توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و نمودار و در سطح استنباطی از آزمون t و آنالیز واریانس استفاده گردیده است.  با توجه به اثبات تمامی فرضیات و نتایج کلی تحقیق، معلوم گردید هر پنج عامل دینی، فرهنگی،  اقتصادی، اجتماعی و سیاسی  در ارتقاء سطح همگرایی اقوام تأثیر مثبت داشته و بر همین مبنا پیشنهادهای پژوهشی و کاربردی ارائه شده که با عملیاتی شدن این پیشنهادها سطح همگرایی به طور چشمگیری افزایش یافته و موجب انسجام هر چه بیشتر اجتماعی و حصول امنیت پایدار خواهد بود.