محمد عالیزاده مرشت

آشنایی با ادبیات جهان بدون توجه به مکتب های ادبی ممکن نیست و آشنایی جسته و گریخته با متون برخی از شاعران و نویسندگان غیر فارسی زبان نمی تواند منجر به شناخت ادبیات جهان شود. از آنجا که نخستین مواجهه رسمی دانش-آموزان با ادب جهان در کتاب فارسی دوره متوسطه اتفاق می افتد، جا دارد این آشنایی به شکلی نظام مند و مبتنی بر سیر جریان های ادبی جهان صورت پذیرد. در برنامه درسی دوره دوم متوسطه سه کتاب فارسی تدریس می شود که هریک از کتاب ها شامل هشت فصل است و فصل آخر با عنوان «ادبیات جهان» چهار متن ترجمه ای را درخود دارد. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی به تحلیل محتوای این دوازده اثر از منظر پراکندگی جغرافیایی، قالب، نوع ادبی و مکتب های ادبی پرداخته تا کلیّت ترسیم شده از ادبیات جهان در ذهن دانش آموزان را به تصویر کشد. یافته های پژوهش نشان می-دهد که در همه موارد مذکور نقدهایی بر انتخاب های کتاب های مورد بررسی وارد است. همچنین شاعران و نویسندگان منتخب از هر مکتب و نیز آثار برگزیده از آنان در بسیاری از موارد انتخاب های شایسته ای نیست و نمی تواند نشانگر ویژگی های اصلی آثار مکاتب برجسته ادبیات جهان باشد. به طور کلی در انتخاب متن برای کتاب های یاد شده بیش از آن که توجه مؤلفان معطوف به فرم، مکتب ادبی و جریان های مهم ادبی جهان باشد، محتوا محور است و به تعبیری در فصل ادبیات جهان، تنها به جای متن های فارسی، متن هایی غیر فارسی آورده شده است.