سیده پرستو احمدحیدری

امروزه مسؤولیت‌پذیری اجتماعی ازجمله مهم‌ترین عناصر فلسفۀ وجودی سازمان‌ها است که در پژوهش حاضر به‌صورت توصیفی و با تکیه بر روش همبستگی به بررسی رابطۀ بین مسؤولیت‌پذیری اجتماعی با اثربخشی مدارس پرداخته است. جامعۀ آماری پژوهش شامل معلمان مدارس خاص (تیزهوشان، استعداد درخشان) شهرستان سنندج به تعداد 142 نفر بود. با توجه به محدودیت‌های ناشی از دسترسی به کل جامعۀ آماری محققان به نمونه‌گیری از کل جامعه مبادرت ورزیده‌اند. نمونۀ آماری با استفاده از جدول مورگان 231 نفر انتخاب‌شده که به‌صورت تصادفی ساده به ابزارهای پژوهش پاسخ داده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها دو عدد پرسش‌نامۀ استاندارد بوده است. برای مسؤولیت‌پذیری اجتماعی از پرسش‌نامۀ کارول(1991) و جهت گردآوری داده‌های اثربخشی نیز از پرسش‌نامۀ هوی و میسکل (2013) بهره گرفته‌شد. روایی و پایایی این پرسش‌نامه‌ها در تحقیقات قبلی تأیید شده بود که برای هر دو ضریب آلفای کرونباخ بین 8/0 تا 84/ به‌دست‌آمده بود و در پژوهش حاضر نیز روایی به‌وسیلۀ نظر پژوهشگران و پایایی نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب برای پرسش‌نامه مسؤولیت‌پذیری و پرسش‌نامه اثربخشی، 81/0 و 78/0 به‌دست‌آمده است. برای تحلیل داده‌ها و همچنین گزارش وضعیت داده‌ها از آزمون‌های تحلیل عاملی تأییدی، آزمون‌های تی، فریدمن و معادلات ساختاری استفاده‌شده است. نتایج پژوهش نشان داد که مسؤولیت‌پذیری اجتماعی رابطۀ مثبت و معناداری با اثربخشی مدارس دارد و در این راستا می‌توان ادعا کرد هرچه معلمان و کادر اجرایی مدارس مسؤولیت‌پذیرتر باشند به همان میزان اثربخشی در مدارس به دست خواهد آمد. در رابطه با وضعیت ابعاد مسؤولیت‌پذیری نیز ارزش و اهمیت ابعاد در دیدگاه معلمان به ترتیب شامل ابعاد اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی و قانونی است.