روح الله کریمیان

موضوع مهاجرت های روستایی همواره مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی، جغرافیدانان و اقتصاد دانان بوده است. در دهه های گذشته، تحولات اقتصادی، اجتماعی حاکم بر کشور موجب حرکات شدید مهاجرتی گردیده است که این جابجایی در بعضی مناطق کشور با شدت بیشتری همراه بوده است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر مهاجرت روستا-شهر بخش مرکزی شهرستان بویراحمد و ارایه راهکارهایی برای جلوگیری از مهاجرت روستا به شهر است. روش تحقیق پژوهش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی می باشد. برای گردآوری اطلاعات از منابع مختلفی مانند آمارنامه، نقشه ها ، منابع کتابخانه ای بهره گرفته شد. جامعه آماری این پژوهش شامل ۱۶۵ نفر سرپرست خانوارهای مهاجر روستاهای بالای ۲۰ خانوار بخش مرکزی شهرستان بویراحمد با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی و جدول مورگان معین شد و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ساختار مند و محقق ساخته استفاده شد و روایی آن توسط اساتید متخصص و پس از انجام اصلاحات مورد تأیید قرار گرفت و برای تعیین پایایی آن از آلفای کرونباخ بهره گرفته ، که این ضریب بین۷۱۵/۰ تا ۸۱۹/۰ برآورد شد و نشان از بهینه گی پرسش نامه داشت. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه قرار گرفتند و یافته های تحقیق نشان می دهد که عوامل اجتماعی دارای اولویت اول مهاجرین می باشد و در بین عوامل اجتماعی دسترسی آسان تر به ادارات و نهادهای دولتی و کم توجهی مسئولان به مشکلات روستا از بقیه مهم ترند.

هدف از این پژوهش نیز بررسی چالش های توسعۀ تعاونی ها و تشکل های روستایی است. جامعۀ آماری را 8 شرکت تعاونی روستایی با 64 عضو هیئت مدیره و 22 هزار عضو تعاونی در نقاط روستایی شهرستان بویراحمد تشکیل دادند که از این میان به طور تصادفی، سه شرکت تعاونی با 5717 عضو به عنوان نمونه انتخاب شدند و بر اساس فرمول کوکران 170 پرسش نامه به طور تصادفی ساده و با انتساب متناسب در هر سه شرکت تکمیل شد. روایی پرسش نامه با نظر گروهی از کارشناسان و متخصصان در زمینۀ تعاون روستایی تأیید شد و برای تعیین پایایی ابزار پژوهش، پیش آزمون و بررسی نظر 27 نفر از افراد مطلع در زمینه مورد نظر انجام پذیرفت، سپس مقدار ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که برابر 78/0 به دست آمد. به منظور تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل عاملی و نرم افزار SPSS استفاده شد. در این تحقیق، با استفاده از تحلیل عاملی، 14 عامل استخراج شدند که به ترتیب میزان اهمیت عبارت بودند از: زیرساختی، سرمایۀ اجتماعی، اقتصادی، اطلاع رسانی، مشکلات فروش، بازاریابی، فنی، آموزشی، حمایتی، محیطی، قانونی، اجتماعی، مدیریتی و فردی که 67/77 درصد از واریانس را تبیین کردند. لذا هر یک از این عوامل باید در رفع چالش های تعاونی روستایی بر حسب اهمیت مورد توجه واقع شوند.