وحید تقوی فردود

هدف از پژوهش حاضر بررسی توانایی الگوهای مختلف چرخه عمر شرکت در تبیین انعطاف پذیری مالی در بازار سرمایه ایران است. بنابراین برای دستیابی به هدف پژوهش یک شاخص انعطاف پذیری مالی تعدیل شده و چند بعدی جهت انعکاس ویژگی های جاری بورس اوراق بهادار ایران به صورت شاخصی ترکیبی و بر اساس نظرات خبرگان به روش تحلیل سلسله مراتبی و ضریب تغییرات استخراج شده است و سپس با استفاده از این معیارِ تعدیل شدهِ انعطاف پذیری مالی، توانایی تبیین الگوهای مختلف چرخه عمر شرکت مورد آزمون قرار گرفته است. فرضیه های پژوهش بر روی نمونه ای از 180 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1397 با استفاده از رگرسیون داده های ترکیبی مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج نشان داد که به طور کلی در بین سه الگوی چرخه عمر، الگوی دیکینسون با ترکیب خالص جریان وجوه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی یک شرکت، نقشه چرخه عمر شرکت را در هر تاریخی از صورت های مالی به طور کامل تر و همه جانبه تری فراهم می آورد و همین عامل توانایی تبیین این الگو را بالاتر برده است.

 شواهد مبتنی بر مطالعات پیشین در اندازه گیری انعطاف پذیری مالی اصولا مبتنی بر متون غربی است که لزوما مناسب اقتصاد در حال توسعه کشورهایی از جمله ایران نمی باشد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر ایجاد یک شاخص انعطاف پذیری مالی تعدیل شده ( FFI ) و چندبعدی برای منعکس کردن ویژگی های جاری بورس اوراق بهادار ایران می باشد. به همین منظور به پیروی از پژوهش های گامبا و تریانتیس (2008)، رپ و همکاران (2014) و چانگ و ما (2018) تلاش شده است مدلی از انعطاف پذیری مالی ارائه شود که به صورت شاخصی ترکیبی باشد و بر اساس نظرات خبرگان بتوان برای ترکیبات این شاخص وزن تعیین کرد. این پژوهش در دو مرحله اساسی انجام شده است. در مرحله اول شاخص های انعطاف پذیری مالی با استفاده از روش کتابخانه ای استخراج، سپس برای اعتبارسنجی و ارزیابی این شاخص ها که متناسب بازار مالی ایران باشد با استفاده از تکنیک AHP (تحلیل سلسله مراتبی)، توسط نمونه ای از 15 خبره دانشگاهی و سپس با استفاده از ضریب تغییرات اولویت بندی (وزن دهی) شدند. نتایج بدست آمده از اجماع نظر صاحبنظران و خبرگان در زمینه وزن دهی به شاخص ها نشان داد که در مدل چندبعدی انعطاف پذیری مالی استخراج شده اول نگهداشت وجه نقد، دوم توانایی تامین مالی، سوم هزینه تامین مالی و چهارم محدودیت مالی دارای اولویت در وزن تأثیر می باشند. بر اساس نتایج، تئوری سلسله مراتبی ساختار سرمایه در محیط ایران و طبق نظر خبرگان پیاده می شود زیرا شاخص چند بعدی انعطاف پذیری مالی استخراج شده گویای این مطلب است