سید علی اردلان جوان

هدف : پژوهش حاضر، با هدف بررسی و شناسایی آداب نشانه گذاری در بین نسخه های خطی تاریخ دار انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهشی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و به روش پیمایشی _ تحلیلی انجام شده است. با بررسی نسخه های خطی موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی و مشورت با کارشناسان خبره این بخش، تعداد شش نسخه نفیس تاریخ دار مرتبط با دوره و موضوع مورد پژوهش از کتابخانه آستان قدس رضوی و شش نسخه تاریخ دار از سایر کتابخانه های معتبر، به روش هدفمند انتخاب و با مشاهده این نسخه ها، نشانه گذاری های مشترکی استخراج گردید. یافته ها: با بررسی روشمند و طبقه بندی نشانه های به کار رفته در نسخه های خطی منتخب تا عصر تیموری، مشخص شد که نشانه «نقطه بزرگ» و نشانه «حرف ه » هرکدام با 41% «سه نقطه مثلثی و نقطه لوزی» با 34 % استفاده، بیشترین کاربرد را در نشانه های تصویری دارد. در بین نشانه ها با حروف متن بیشترین کاربرد را «کشیدگی حروف» با فراوانی 50%، «فاصله گذاری» و «شنگرف نویسی» با فراوانی 40% بیشترین کاربرد را در نسخه های خطی مورد پژوهش دارد. در 76% نسخه های منتخب از هر دو نوع نشانه ها استفاده شده است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد نشانه گذاری در نسخه های خطی به دو صورت «نشانه های تصویری» و «نشانه ها با حروف متن نسخه» انجام می شده است. کاربرد تمام این نشانه ها، تمایز و جداکنندگی است. در بیشتر نسخه های خطی از هر دو نوع نشانه استفاده شده است.