بهار نوکار

پاره ای از شهرهای کشور ایران از جمله شهر یزد به لحاظ زمانی و مکانی و شاخص های فرهنگی اجتماعی ، در زمره شهرهای اسلامی قرار میگیرند و تنها از لحاظ ابعاد کالبدی و وجوه و مولفه های هویت ساز شهرهای اسلامی ( کاربریها، مظاهر و نشانه های معماری و ساخمانی، فعالیتهای شهری، خصوصیات تحرکی و سیما و منظر شهر و از این قبیل ) است که شهرها در رده های مختلف قرار گرفته و حتی درون هر شهر شاهد بافتها و حتی محلات متفاوت از لحاظ دارا بودن هویت شهر اسلامی می باشند. لذا در این تحقیق سعی شده که با استفاده ا ز روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از آزمون های اماری به بررسی تاثیرات کاربری های مذهبی در هویت شهر اسلامی و در مناطق یک و دو شهر یزد پرداخته شود و در نهایت پس از آزمون فرضیات از نتایج بدست آمده این است که ابعاد موثرکاربری های مذهبی علی الخصوص از لحاظ ویژگیهای عملکردی-کارکردی در هویت شهر یزد در منطقه دو از منطقه یک موثرتر و پررنگ تر بوده است.

در طرح های آماده سازی زمین به عنوان مهم ترین الگوی توسعه شهری دهه های اخیر باوجود تأکید بر برنامه ریزی کاربری زمین، جمعیت و حمل ونقل، توجه کمتری به کیفیت های محیطی شده است. همین امر سبب گردیده تا این بافت های شهری شرایط بسیار سطح پایینی از جنبه های کیفی محیط و سیما و منظر شهری دارا باشند و در نتیجه نتوانند برای ساکنان خود، محیطی جذاب و آرام ایجاد کنند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و سنجش شاخص های کالبدی مؤثر بر مؤلفه زیبایی شناسی از دیدگاه شهروندان ساکن در سه محدوده که در دهه های اخیر و در نتیجه طرح های آماده سازی زمین شکل گرفته اند، انجام شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی و با روش پیمایشی و همبستگی و به کمک پرسشنامه و مطالعات اسنادی انجام شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران معادل 100 خانوار در هر کدام از مناطق مورد مطالعه برآورد شده و از شیوه نمونه گیری تصادفی نیز برای تکمیل پرسشنامه ها استفاده شده است. روایی ظاهری پرسشنامه به کمک اساتید دانشگاه یزد و پایایی آن به وسیله آزمون آلفای کرونباخ تأیید گردید. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری رگرسیون خطی چندگانه و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده و از آزمون های دوربین واتسون جهت بررسی هم خطی متغیرها و کولموگراف_اسمیرنوف برای تشخیص نرمال بودن توزیع داده های پژوهش و همچنین برای تبیین معنی داری مدل رگرسیونی چندگانه از روش تحلیل واریانس ANOVA استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از شاخص های بیست گانه مطالعه شده، در هر کدام از محدوده ها تمامی شاخص ها دارای اثر مستقیم و معنی دار بر مؤلفه زیبایی شناسی هستند. به صورت کلی شاخص های عدم تکرار و یکنواختی بدنه ها، تناسب عرض معابر شهری و پیوستگی جداره مهم ترین شاخص های مشترک مؤثر بر مؤلفه زیبایی شناسی بوده و دارای رابطه مستقیم و معنی دار از دیدگاه شهروندان هستند.

شهرهای کشور ایران از لحاظ زمانی و مکانی و شاخص های فرهنگی اجتماعی ، در زمره شهرهای اسلامی قرار میگیرند و شهرها تنها از لحاظ ابعاد کالبدی و وجوه و مولفه های هویت ساز شهرهای اسلامی ( کاربریها، مظاهر معماری و ساختمانی، فعالیتهای شهری، خصوصیات تحرکی ، سیما و منظر شهر و از این قبیل ) در رده های مختلف قرار گرفته و حتی درون هر شهر ، شاهد بافتها و محلات متفاوت از لحاظ دارابودن هویت شهر اسلامی می باشد . لذا در این تحقیق سعی شده که با استفاده ا ز روش توصیفی –تحلیلی به بررسی تاثیرات کاربری های شهری ( مذهبی، فرهنگی، تجاری خدماتی) بر هویت شهر اسلامی و به طور خاص در منطقه یک شهر یزد با توجه به این مساله که در منطقه مورد مطالعه ، بخشهای تاریخی شهر بر اساس بی توجهی و شاید فقدان پاره ای از موارد و هسته های جدید و نوساز به دلیل ضعف در برنامه یزی و طراحی درست و اصولی و همچنین نادیده گرفتن هویت اصیل و دیرینه شهر ، شاهد از بین رفتن هرچه بیشتر و بیشتر هویت شهری و به دنبال آن شکل گیری بافتها و مناطق عاری از هرگونه هویت کالبدی، فرهنگی، اجتماعی و ... هستند، پرداخته شود . ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل ، نرم افزار GIS، برداشت میدانی ، مصاحبه و پرسشنامه می باشد و با استفاده از آزمون های آماری و روش تحلیل شبکه به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است . نتایج مطالعه نشان میدهد که ، بین تاثیر ویژگیهای کاربری بر هویت شهر اسلامی در منطقه یک، تفاوت معنی داری وجود دارد ، بیشترین تأثیر را کاربریهای مذهبی و در ویژگیهای بعد عینی و کمترین تأثیر را کاربریهای فرهنگی و در ویژگیهای بعد ذهنی در منطقه مورد مطالعه داشته اند.