مهناز نجیب زاده

هدف این نوشتار بررسی رابطه عزّت نفس ملّی و مصرف کالای خارجی است. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری تحقیق، همه سرپرستان خانوار شهرهای تهران، شیراز و کرمان به تعداد است که 1200 نفر از آنان به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیقِ سنجش عزّت نفس ملّی، مقیاس عزّت نفس روزنبرگ است و برای سنجش مصرف کالای خارجی، پرسشنامه پژوهشگر ساخته مبتنی بر پنج بعد کالای برقی، لوازم التحریر، پوشاک، لوازم خانگی و لوازم آرایشی و بهداشتی به کار برده شد. جهت تعیین اعتبار ابزار تحقیق از اعتبار محتوا و جهت تعیین پایایی از ضرایب آلفا کرانباخ و کودر ریچاردسون استفاده شد. براساس یافته های تحقیق، اولاً، مصرف کالای خارجی در بین شهروندان ایرانی فراتر از میانگین است. ثانیاَ، رابطه منفی و معناداری بین عزّت نفس ملّی و مصرف کالای خارجی وجود دارد و این متغیّر قادر است 11/0 تغییرات مصرف کالای خارجی را تبیین کند. نتیجه گیری پژوهش حاضر این است که با آموزش و تقویت عزّت نفس ملّی در بین شهروندان، می توان مصرف کالای خارجی را کاهش و از این طریق به رفع یا تسکین یکی از مسائل اجتماعی حاد جامعه ایران، کمک کرد.

با توجه به روند روبه رشد مصرف کالاهای خارجی در ایران، هدف این پژوهش بررسی تأثیر آگاهی مصرف کنندگان از پیامدهای منفی مصرف کالای خارجی و ترجیح آن بر کالای داخلی در ایران است. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری تحقیق، تمام سرپرستان خانوار در شهر شیراز به تعداد 916477  نفر هستند که 384 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق برای سنجش آگاهی از پیامدهای منفی مصرف کالای خارجی، پرسشنامه پژوهشگرساخته و مبتنی بر دو بعد پیامدهای اجتماعی و پیامدهای روانی بود که با استفاده از تحلیل عاملی و ضرایب بالاتر از 75/0، تعیین اعتبار سازه ای و با استفاده از ضریب 95/0 آلفا، تعیین پایایی شد. ابزار تحقیق برای سنجش مصرف کالای خارجی نیز یک پرسشنامه پژوهشگرساخته و مشتمل بر پنج گروه لوازم برقی، لوازم التحریر، پوشاک، لوازم خانگی و لوازم آرایشی و بهداشتی بود که با استفاده از  نظرات داوران، تعیین اعتبار محتوا و با استفاده از ضریب 91/0 کودر-ریچاردسون، تعیین پایایی شد. براساس یافته های تحقیق، با استفاده از مدل معادله ساختاری، آگاهی از پیامدهای منفی مصرف کالای خارجی تأثیر معنادار و مثبت بر ترجیح کالای داخلی دارد و قادر است 6 درصد تغییرات آن را تبیین کند. نتیجه گیری این پژوهش این است که با آموزش آگاهی از پیامدهای منفی مصرف کالاهای خارجی در ابعاد روانی و اجتماعی، می توان مصرف فزاینده کالای خارجی را کاهش داد و از این طریق، به حلّ یکی از مسائل اجتماعی حاد جامعه ایران، کمک کرد.