شهزاد قیطاسی

مقاله حاضر به بحث پیرامون «مفهوم زهد در اشعار ابوالعتاهیه و عطار نیشابوری» می پردازد. ابوالعتاهیه از برجسته ترین شاعران منحصر به فرد عرب در زمینه زهد است، وی نقش مهمی در تکوین زهدیات فارسی دارد. در ادبیات فارسی نیز عطار نیشابوری از شاخص ترین چهره های زهد و عرفان است که در سراسر دیوان او مفهوم زهد موج می زند. این مقاله بر اساس شیوه توصیفی –تحلیلی قصد دارد تا پس از اشاره مختصری به زیست نامه های این دو شاعر علل گرایش به زهد و میزان تأثیر و تأثر احتمالی آنان را از یکدیگر مورد بررسی قرار داده و وجوه مشابهت ومغایرت مفاهیم و موضوعات زهدی این دو شاعر و نیز تقریب اندیشه های اسلامی و سبک و اسلوب این دو را مورد بررسی تطبیقی قرار دهد. تأثیر فرهنگ اسلامی به ویژه قرآن و حدیث هم در محتوا و هم در صور بلاغی زهدیات این دو شاعر نمود بارزی دارد. زهدیات ابوالعتاهیه حاوی درون مایه های دینی خاصی است که بر شعر زهد فارسی تأثیری شگرف داشته است. این درون مایه های دینی عمدتاً ناظر به مرگ و ظلم و دگرگونی روزگار و رنج های فردی و اجتماعی و دنیا طلبی هستند.